شنبه، بهمن ۰۵، ۱۳۹۸

چرا دژها و پل های تاقدار باستانی به دختر نامگذاری شده اند؟

به نظر می رسد خود تاق ترکیب توَ-اگ (نیرومند) و تاقدار به معنی دارندۀ سقف گنبدی نیرومند است. بر این اساس نام دختر در این رابطه از ترکیب اجزآء اوستایی و پهلوی دا-اک (نگهدارنده و ساخته) و تَر (مقاوم و شکست دهنده) به دست آمده است. احتمال دارد جزء دوم دختر در پل دختر صورتی از واژه سنسکریتی کَتهَرَ باشد که در فارسی با خطیر عربی مشتبه شده است. در مجموع به شکل دا-ختر یعنی نیرومند ساخته شده:
कठर adj. kaThara hard
لذا خطر به معنی سخت و دشوار معرب از فارسی به نظر می رسد. مطابق لغت نامهٔ دهخدا، خطر: "کار بزرگ پرآفت و دشوار. خطب: حیلت ها کرده ام و این سیاح را مالی بداده و مالی ضمان کرده که به حضرت صله یابد تا این خطر بکرده و بیامده . (تاریخ بیهقی). با خود گفتم: خطری بکنم هرچه باداباد و روا دارم که این بکرده باشم و بمن هر بلایی رسد. (تاریخ بیهقی). سخت بزرگ حماقتی دانم که از بهر جاه و حطام دنیا کسی خطر ریختن خون مسلمانان کند. (تاریخ بیهقی). این خواجه ... از چهارده سالگی باز... رنجها دید و خطرهای بزرگ کرد. (تاریخ بیهقی). وی با چون محمود پادشاهی خطری بدین بزرگی کرد. (تاریخ بیهقی). پس اگر روزی چند صبر باید کرد در رنج عبادت و بند شریعت عاقل چگونه از آن سر باز زند و آن را خطرهای بزرگ و کاری دشوار شمرد. (کلیله و دمنه). و خطرهای بزرگ که بفرمان ارتکاب کرده شناخته. (کلیله ودمنه)."

هیچ نظری موجود نیست: