معانی نامهای بلخ و مزار شریف

معانی نامهای بلخ:

معنی نامهای کهن بخذی و بخل و بلخ و داهیا که محل فرمانروایی سپیتاک سپیتمان (گائوماته زرتشت، گوتمه بودا) بوده به معنی جایگاه درخشان است. او از آنجا توسط دربیکان (دریها) به امور دره سند (هند) و ماوراء النهر نظارت داشته است:

भा bhA f. lustre, खल khala (khadha). place

भाल bhAla n. lustre, ख kha n.city.

दाह m. dAha glowing

ya (yu): house, place

باکتریا نام دیگر بلخ، نه به معنی اپاختر (شمال) بلکه به معنی محل معبد است:

भक्तृ adj. bhaktR worshipper

ya (yu): house, place

مطابقت آدریاسپ (زریاسپ) با مزار شریف:

کلاودیوس بطلمیوس جغرافی نویس یونانی در منطقهٔ بلخ از دو شهر بلخ و شهر دارای آتشکدهٔ آدریاسپ (زریاسپ) یاد می کند که این دومی با مزار شریف حالیه مطابقت دارد. چون نام پیشین مزار شریف یعنی خیبر به معنی شهر دارای معبد به نظر می رسد:

ख n. kha city

वीहार m. vihAra (bahara) temple

معبد خیبر با آتشکدۀ ونابک بلخ در کتاب پهلوی شهرستانهای ایران مطابقت دارد که ساخته سپنتداته (مخلوق معظم و مقدس، گائوماته زرتشت) به شمار رفته است:

वन n. vana abode

भग m.f. bhaga majesty

نام مزار شریف (خیبر) می تواند از هیئت اُدارَ-اسپ خبر استرابون (مسکن شریف) نام آدریاسپ/آذریاسپ اخذ شده باشد:

उदार adj. udAra noble

आस्पद n. Aspa[da] abode

معنی نام قبیلۀ بودا، ساکیا (ساکیاس):

نام ساکیا (منسوب به گیاه) یا ساکیاس (منسوب به گیاه مقدس) را به درستی با نام سکا (در اصل سکائیان برگ هئومه) سنجیده اند. منظور از این سکاها همان دربیکان (دروپیکیان، سکاییان برگ هئومه، دریها) است که سپیتاک سپیتمان (گائوماته بردیه که به درستی با گوتمه بودا مطابقت داده میشود) در عهد کوروش از مرکز بلخ بر ایشان فرمان می راند:

शाक m. n. sAka vegetable

यशस् adj. yazas venerated

दर्भ m. darbha sacred grass

द्रु m. dru tree, vegetable

पायक adj. pAyaka drinking