به ظاهر با توجه به کثرت بزان کوهی در سمت بجنورد نام این شهر به معنی شهر بزان کوهی یا به طور عام به معنی شهر بزان (بزان اهلی و وحشی)به نظر میرسد. اما در اساس چنین نیست و شهر بجنورد دو قسمتی بوده است یک بخش کهنه کند (کهین کند یعنی شهر کوچک) و بخش دیگر آن بیزهان (بیج گان) بوده است که به لغت اوستایی و پارسی کهن به معنی شهر اصلی است و مأخذ نام بجنورد (بیج- ین ورد یعنی شهر اصلی)است. محققان نام این شهر این معنی ساده آن را در نیافته اند.در باب وجه اشتقاق نام این شهر در سایت تربیت معلم بجنورد می خوانیم:
بجنورد در اصل (بیژن گرد) به معنی ساخته شده، وسیله بیژن بوده است (۱). این اسم بسیار قدیمی می نماید زیرا «گردبه معنی شهر و آبادی است و بنابراین بجنورد شهربیژن معنی می دهد.» (۲)
دکترناویا در مورد وجه تسمیه بجنورد براین باور است که "گرد" از مشتقات KRT است که به صورتهای گراد ، جرد در دستجرد،کد در دهکده ،کند درکهنه کند،کد در زبان آذری وکارد و CUT انگلیسی دیده شده است. لذا بجنورد اگر معادل بیژن گرد باشدبه مفهوم ساخته شده به وسیله بیژن خواهدبود (۳).
بعدها بیژن گرد،بیزن جرد نامیده شده و «در تواریخ بزنجرد ثبت گردیده است» (۴). و بر اثر تحولات آوایی به بیجن یورت یابیجن یورد تبدیل شده و سرانجام به شکل «بجنورد» تغییرپیداکرده است .«یورت » یا «یورد» به معنی چراگاه ایلات وعشایر ، محل خیمه و خرگاه ،مسکن و منزل بوده (۵) وبیژن یورد یا «بزن یورد» به عبارتی معنی «محل ومسکن ما» می باشد.
لیسترانج درکتاب «سرزمینهای خلافت شرقی» این شهر را «بزهان» نامیده است (۶) و کلنل ییت با اشاره به ویرانه های شهر کهن بجنورد موسوم به «کهنه کند» می نویسد: «درشمال غربی این شهرخرابه های یک شهرقدیمی دیگر به چشم می خورد که به آن بیزهان می گفتند.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر