معنی نامهای ایلام و بختیاری و خوزستان

نام بومی ایلام یعنی هلتامتی (هل تمپت) را به دو معنی سرزمین ایزد بخشنده و سرزمین ایزد فرزانه گرفته اند. خود نام ایلام را هم در سومری به صورت اِلوم/ایلوم به معنی سرزمین بالایی گرفته و برای آن حرف اختصاری نیم به معنی بالا/بالایی را آورده اند که می توانست به معنی سرزمین واقع در بالا و سرزمین خدای آسمان (سرزمین هومبان/خومبابای اساطیری) را بدهد. نام ایلام را در اکدی هم ایل-لامو می توان به معنی سرزمین محروسۀ خدای بخشنده آسمان گرفت. بر این اساس نامهای ایرانی اوکسیان (وخشیان= مردم سرزمین خدای بخشنده) و بختیاری (یاری شده توسط ایزد بخشنده) از ترجمۀ نامهای هلتامتی و ایلام عاید شده اند. در مقابل نام کیسیان ایلامی منابع یونانی در سمت جنوب ایلام را می توان در سومری به معنی مردم پایینی گرفت. نام قوم پراتا-کین ایلام که استرابون به عنوان مردم کشاورز و دامدار ایلام یاد کرده در سانسکریت به معنی مردم کشت کننده نیشکر است که مترادف نام خوزی است. آریائیان تورانی دانو (سکائیان شجاع) یا همان ماسپیان (دارندگان سگان بزرگ) را که بعداً با اوکسیان در هم ادغام شده اند، می توان اسلاف مردم شبانکاره (سپانکاره= مردم سگان جنگی/ شیران) شمرد. سکائیان از عهد مادها در سرتاسر امتداد شرقی کوهستان توروس و کوهستان زاگروس پخش بوده اند.