دوشنبه، فروردین ۲۵، ۱۳۹۹
مطابقت گئوش اوروَن اوستا با گاو نشسته و جام به دست عیلامی
نام گئوش اوروَن را روح گاو معنی کرده اند ولی با توجه به واژۀ اوستائیِ اورونیه (آوند) و اوروَ(ن) سنسکریت (زمین) می توان آن را به معنی گاو دارای آوند و الههٔ گاو شکل زمین (گاوی که زمین را بر شاخ یا گردن خود دارد) هم در نظر گرفت. در اساطیر آریاییان هند زوج اولیهٔ دیائوس (خدای آسمان) و پریتهوی (الههٔ زمین) به عنوان نخستین خدا و الهه به شکل گاو هستند. گئوش اوروَن اوستا با پریتهوی و گئوش تشن (آفريدگار گاو) اوستا با دیائوس مطابقت دارد. در اساطیر ایرانی گاو اوکدات (گاو نخستین) که همزمان با کیومرث (گیه مرتن، گئومرد) در دو سوی رود دائیتی خلق میشوند، یاد آور آنان هستند. اسطورهٔ اینها به شکل آفرینش غول ایمر (یَمه، همزاد) و گاو ائوذومبلا (گاو بزرگ پر شیر) به اسکاندیناوی رسیده است.
تندیس نقرهای گاو نشسته یکی از اشیای باستانی است که متعلق به دوران نیا-عیلامی است. قدمت این تندیس ۲۹۰۰ تا ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد است. سر و دستان موجود، گاو است و تن آن انسان میباشد. تندیس نقرهای گاو نشسته در جنوب غرب ایران کشف شدهاست. این تندیس ۱۶٫۳ سانتیمتر ارتفاع دارد. مجسمه نقرهای لباس مخصوصی را بر تن کرده که دارای الگوی پله-پله میباشد و به شکلی راه راه آن را مزین کردهاست. گاو در حال گرفتن یک جام با دهانه لولهای است. تندیس نقرهای گاو نشسته در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری میشود.
مجسمه گاو عیلامی با لباسی منقوش به طرح پلکانی و جام دهانه داری که در دست دارد، آمیختگی جالبی از ویژگیهای انسان و حیوان را نمایش میدهد. البته این گونه نمایش ترکیبی (حیوان در نقش انسان) در دوره عیلامی مقدم معمول بوده و احتمالاً نشان نوعی قدرت فوق طبیعی بوده که از طرف خدایان به پادشاهان اعطا میشدهاست. با اینکه کاربرد این تندیس کاملاً مشخص نشدهاست، نوع جام و طرحهای حک شده روی لباس، بیانگر نوعی مراسم آیینی یا جشن مذهبی است. همچنین جنس نقرهای این مجسمه معروف که در عصر مس (حدود ۵۰۰۰ سال پیش) ساخته شده، علاوه بر هنرمندی قابل ستایش سازندگان آن، بیانگر پیشگامی تمدن عیلام در فناوری استخراج و ذوب فلزات گرانبهااست.
اشتراک در:
نظرات پیام (Atom)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر