ریشه نام شهر هرسین (در مرز سه استان کرمانشاهان و لُرستان و همدان)

نظر به واژۀ هورچ لُری و هِرش/هورچ بشاگردی به معنی خرس، هُرسین/هَرسین به معنی محل خروس همان مات تارلوگاله منابع کهن آشوری به معنی منطقه خروس است که نامش به همراه نیشا (نهاوند) و آریارمی/آریااوره (تپه گیان) ذکر شده است. واژۀ خروش (خروشیدن) در کُردی هست که در واقع اساس نام خروس است ولی در کُردی کله شیر به جای خروس مصطلح است. استاد پورداود خرئوس اوستایی (خروشیدن) را مصدر نام خروس دانسته و اوروز صربستانی و کوریتز روسی را از همان ریشه می داند (316 فرهنگ ایران باستان). در آذری خوروز گوئیم، در ترکی عثمانی هم همین است. اینکه در کُردی کله شیر مصطلح است دلیل آن نیست که در عهد قدیم واژه خروس در هرسین در مرز کرمانشاه و لُرستان و همدان مصطلح نبوده است. احتمال زیاد دارد کله شیر/کره شیر از ریشه کَرَ شیر یعنی شور و غوغا کننده یا کله شیر (بلند شور و غوغا کننده) بوده باشد. لذا آن هم در واقع اشاره به خروشیدن خروس بوده است. تِله مازندرانی به معنی خروس هم با تایوئیرَ اوستایی (لفظا یعنی روان کننده صدا و خروش) به مفهوم خروس ربط دارد.

تارلوگاله را در سانسکریت می توان به معنی گردن و حصار آهنین گرفت این معنی یادآور نام بیت تزکی (خانه استوار) در کتیبه های آشوری و هرسین در معنی دژ سنگی است.