معنی لفظی طبس

نگارنده قبلاً معنی لفظی تبس (طبس) دارای گرمای زیاد (تو-بس) معنی نموده بودم. الان با توجه به محصول میوهً معروف آنجا یعنی انار بدین نتیجه میرسم که منظور از شهر تبس (شهر درختان انار) است. ریشه خود کلمهً انار را اگر کلمه ای عربی به شمار بیاوریم آن معنی درخت تر و شاداب را میدهد که شکل ویژه درخت انار را مشخص می نماید. توجیه صورت پهلوی آن از ریشه اوستایی "انیَ" (اندازه، پیمانه، برابری، همتایی) و "ار" (بر خوردار بودن) یعنی در مجموع پر از دانه های هم اندازه ممکن است. به هر حال ریشه سامی عربی آن منطقی تر و منطقی تر و اصیل تر از آن لفظ سانسکریتی "ا-نار" به معنی همیشه سر سبز و جاودانی است. لذا این سؤال پیش می آید اسم ایرانی این درخت و میوهً آن چه بوده است؟ در سفرنامه مارکوپلو نام شهر زرند کرمان به صورت طبس قید شده است. زرند (زر-وند) به معنی محل درخت زرین و باارزش است. این بیانگر آن است که نام تبس در رابطه با درخت و آن هم درخت انار است. بر این اساس باید برای نام تبس در رابطه با میوه یا درخت انار وجه اشتقاق منطقی موجود باشد. هیئت اوستایی-پارسی مفروض آن مرکب از "تِو" (فشرده) و "بس/وس" نشانگر فشردگی و تراکم دانه های توی میوهً انار و حتی تحت فشار بودن پوست سفت آن است. در ترکیب این دو جزء دو حرف فارسی قابل تبدیل به هم "و" و "ب" به هم رسیده و مبدل به یک حرف "ب" در وسط نام تبس (طبس) شده اند. حتی نام شهر ساوه (دارای دانه های زرین) اشاره به نام دیگر انار دارد. یعنی انار (به لغت سانسکریت یعنی درخت همیشه سر سبز و بهشتی) آن دو را از این درخت آیینی ایرانیان به طور صرف به حاشیه و به نام خاص دو شهر انار خیز کهن رانده است.کلمهً فارسی ساوه ( از ریشه ساو، دانه های خرد با ارزش) باید همریشه با کلمهً سانسکریتی مترادفش "تاو-" بوده باشد. در این صورت ریشهً خود نامهای ساوج (ساو- جی= محل زر بهره) و تاو- وس (تبس، پُر زر) به هم میرسند.