معنی و مأخذ نام ایزد ارمنی تیر

در فرهنگ لغات سانسکریت برای تیشتر به صورت سانسکریتی آن توشتر می توان معانی درودگر و نجار و صنعتگر و رعد و برق زن را می توان استخراج نمود که به وضوح نام دیگر ایزد ورثرغنه (بهرام/ایندره) است . ولی صورت ارمنی و پارسی تیر که با این خدا برابر نهاده شده است معنی و ریشه دیگری دارد. چه در نزد اوستی ها یعنی اعقاب آلانهای قفقاز برستیر ("برس- تیر" ایزد گرگ بررسی کننده) ایزد جهان زیرین و بررسی کننده اعمال مردگان است. مطابقت نام تیر (تور) با گرگ را از نامهای پادشاه سکایی پارتاتوا ملقب به عنوان یونانی لیکوس (گرگ) و عنوان تور شاهنامه ای وی را سراغ داریم. لذا دلیل اینکه ایزد تیر در نزد ارامنه با آپولون برابر نهاده شده است به سبب ایزد گرگ به شمار رفتن وی بوده است. حتی نام ترک در زبان سکایی به معنی گرگ بوده است و می دانیم گرگ حیوان توتمی ترکان حکومتی به حساب می رفته است. بنابراین گرگ شاخداری که در نقش بر جسته منطقه بایزید توسط روحانیون ارمنی قدیم حمل میشود مربوط به همین خدای ارمنی و سکایی و گوتی است.