فلسفهٔ ایرانشهری دکتر جواد طباطبایی چیست و آیا تفکر ایرانشهری یک تفکر پان است؟

جوابی که داده شده است: ایرانشهری یعنی تداوم اندیشه ایرانی در دوره اسلامی است.

«به عبارت دیگر علایق و باورهای ایرانشهری (نظیر باور به امام زمان، اولاد دختری هرمزان بودن اولاد حسین) در ترکیب با اسلام، شیعه گری را پدید آورده است و این دو در قرون اخیر لازم و ملزوم یکدیگر بوده اند. غالب ایرانیان هنوز طرز فکر شعوبیگری دارند که عجم را بر عرب برتر می شمرده اند و بر شیعه گری تأثیر اساسی گذاشته اند.»

این دیدگاه از نظر بررسی تکوینی و تاریخی جواب درستی است ولی برای شناخت یک پدیده، ساختار و عملکرد آن هم باید مّد نظر باشد. حاکمیت افراطی دینی کنونی جنبهٔ قشری شیعی دورهٔ اسلامی را گرفته و جنبهٔ ایرانشهری آن را خط زده است. این گروه متحجر میدانداری عرصهٔ فرهنگ و سیاست به غیر خودی نمی دهد و در جادهٔ از خود بیگانه کردن ایرانیان می راند. لذا تا آزادی و دموکراسی در جامعهٔ ایران نهادینه نشود این تداوم اندیشهٔ میهن دوستی (ایرانشهری) دچار گسست خواهد بود.