یک سند پهلوی/اوستایی که نشان میدهد منظور از دیوان، آشوریان بوده اند

مطابق بند پنج از درِ ششمِ کتاب زند وهومن یسن: "دروج شیذاسپان کرسیاک (کلیسایی) ارومیایی یک صد گونه، یک هزار گونه و ده هزار گونه باشند. درفش سرخ دارند و پیشرفت ایشان بسیار، به این دیه های ایران که من اورمزد بیافریدم بتازند تا کنار اروند رود (دجله) تا دوان پایتخت آشورستان، این دوان با داوری سخت پایتخت آشورستان است که مردم آشور بدانجا باشند و در آنجا نشیمن گزیده اند، کسانی آن را پناهگاه دیوان گویند."

به نظر می رسد دلیل اینکه پایتخت آشوریان (نینوا) در اینجا دیوان خوانده شده است این است که نام دیو معادل با خدای بزرگ آشور (آشّور) گرفته شده و نینوا یا شهر آشور به عنوان شهر منسوب دیو (آشّور) معرفی گردیده است. در شاهنامه از دیوان مازندران عهد کیکاوس و دیوان دژ بهمن که توسط کیخسرو نابود گردیده اند آشوریان هستند که به ترتیب با خشثریتی در زیر حصار شهر آمل جنگ کرده شکست خورده اند و در نینوا و شهر آشور توسط کیاخسار (هوخشتره) کشتار شده اند.

مطابقت معبد ونابک/آذرنوش با مزار شریف

در شاهنامه معبد آذرنوش بلخ محل قتل موبد موبدان عهد گشتاسپ یعنی زرتشت سپیتمان و همراهان به شمار آمده است. و در بند هشتم کتاب پهلوی شهرستانهای ایران نام شهر ونابک (یا نوازک) که در سمت بلخ بامیک قرار داشته با شهر دارای آتشکده ونابک (دوستدار خدا) یعنی مزار شریف حالیه مطابقت دارد. نام همین آتشکده در شاهنامه نوش آذر (انوش آذر= آتش جاودانی) یاد شده است. لذا به نظر می رسد نام ونابک (دوستدار خدا) که تعلق آن به ایزد مهر را نشان می دهد بعداً با نام امام علی (علی ولی الله) جایگزین شده است.

مهرداد بهار در کتاب پژوهشی در اساطیر ایران هیئت ونابگ را برای نام شهر مذکور و معبد آن ثبت کرده و از روی گزیده های زادسپرم میگوید که آن بوم هیربدان بود. الهامه مفتاح در جغرافیای تاریخی بلخ و جیحون صفحۀ 77 می گوید که ادگار بلوشه نام ونابگ/نوازک را نین بگ خوانده و گنبد ترجمه کرده است و بارتولد در تذکرۀ جغرافیای تاریخی ایران صفحۀ 66 میگوید که پیشتر در جای مزار شریف قصبۀ خیبر قرار داشته است (می دانیم که این نام با امام علی مربوط است). پس معلوم میشود که مردم بلخ مقبرۀ امام علی را در محل گنبدی در روستای خیبر در حوالی بلخ یافته و آنجا را مزار شریف نامیده اند. لابد این همان معبدی نوش آذر بوده است که پیشتر محل قتل زرتشت و موبدان همراه وی به شمار می رفته است. کتاب پهلوی شهرستانهای ایران میگوید که "در بلخ بامیان سپنداته (گائوماته زرتشت) پسر ویشتاسپ (در واقع منظور سپنداته برادر مگابرن ویشتاسپ کیانی/مادی، نه سپندانه/داریوش پسر ویشتاسپ نوذری/هخامنشی) شهر ونابگ/نین بک (گنبد) را بنا نهاد و در آنجا آتش با شکوه وهران را برقرار کرد و نیزه خود را در آنجا نصب نمود." نامهای خیبر و نین بگ را به سانسکریت به صورت خَی-پرو و نینیه-بگ می توان به معنی محل آتشکده و محل گنبد خدایگانی محفوظ و پنهانی و درونی گرفت.

آیا کُردان زعفرانلو/شقاقی اعقاب کوتیان باستانی هستند؟

نظر به مسکن زعفرانلوها (زاخورانی ها) در حدود شاهین دژ که در عهد باستان مسکن کوتیان (مردم دارای توتم سگ) بوده است، می توان به این دو نام ترکیبی زَئُوَ-ران-لو (منسوبین به سگ جنگی) و سه-کاک (سگ دوست) قائل شد و مراد از مادهای بودین (مادهای سگ دوست) را اسلاف همین مردم دانست.

نام اتحادیه قبایل این کُردان در عهد صفوی یعنی چم-شه-گزک را میشود به معنی دارندگان رفتار سگان جنگی گرفت که از لحاظ معنی با همان زَئُوَران-لو و از لحاظ شکل با شقاقی (شه-کاکی/سه-کاکی) مطابق میگردد.

سندی تاریخی و لغوی برای حل تناقض شجره نامه پادشاهان هخامنشی

به نظر می رسد دلیل اینکه کتیبه های هخامنشی در فهرست سلسله پادشاهان هخامنشی را جایی از "کوروش، کمبوجیه، کوروش، چیش پیش و هخامنش" سخن می رانند و جای دیگر داریوش در سلسله خود، خویشتن را نهمین شاه از خانواده هخامشی بر می شمارد و اینکه هرودوت از شجره داریوش از داریوش، ویشتاسپ، آرشام، آریارمن، چیش پیش دوم، کوروش اول، کمبوجیه اول، چیش پیش اول و هخامنش نام می برد، دلیل است این است که خود همین کوروش اول (پدر چیش پیش دوم) هم ملقب به هخامنش (دوست منش) و فریدون (فری-ایتی-ون= دوست منش) بوده است. چون نام پسر وی آرّوکو (نجیب) که به گروگان پیش آشوربانیپال (شاه هاماوران/همیران اساطیری) فرستاده شده بوده است همان است که در روایات ملی تحت نام ایرج (نجیب) پسر فریدون (هخامنش) ذکر شده است.

رابطه نام ژوپیتر لوستیوس با کلمۀ عید و ماه کامل

گفته میشود ژوپیتر در نقش خدای آسمان، همان ژوپیتر لوستیوس یا آورندهٔ روشنایی بود و ایامی که ماه در آسمان کامل بود، یعنی ایام ایدِس [روزهای مقدس و متبرک در تقویم رم باستان]، به او اختصاص داشت.

آیا نام آراتتا به معنی سرزمین مردم متعلق به توتم شیر بوده است؟

نام سرزمین باستانی آراتتا/ارتته به صورت آرَ-اتته در اکدی به معنی متعلق به شیردرنده است و شیر سمبل اینانا الهۀ آراتتا و مرکب ایشکور ایزد آراتتا بوده است و نیز نظر به ارتباط نام پارس و شیراز و هریوَ (هرات، آریانا) با نام شیر و وجود نقش دو شیر در کنار الهۀ درفش شهداد این موضوع قابل توجه میگردد.

متون سومری در ضمن اشاره می کنند که مردم آراتتا همچنین ایشکور (ایزد کوهستانی رعد) را می پرستند و فرمانروای ایشان اِن-سوهکیر-انا یا انسوکش دانا نامیده میشود. در متون سومری ایشکور، گاونر درخشانی است که بر توفان سوار میشود و بر شیری می نشیند و یک باد غرنده و سرور فراوانی است و غله ایجاد می کند. بعدها استرابون می گوید که گرمانیهای دلیر از خدایان آرس/مارش (بهرام) را می پرستند و چون اسب ندارند خرها را برای وی قربانی می نمایند.

Från Tors mytologiska bockar har egentligen menats fruktansvärda hästar

Här har bockar (goats) syftats på got (sanskrit ghota=häst) eftersom hans slaviska motsvarigheten Perun också har häst. Man kan tolka hans getter (gots/hästar) dvs. Tanngnjost och Tanngrisner till "den med gnistrande tänder" respektive "den med förskräckliga tänder"

ریشۀ مادی داستان اصلی و کرم

نام اسلی/اصلی به صورت اَ-زئیری/ازلی در زبانهای ایران قدیم به معنی زرین، یادآور زارینا/زرینیا ملکه اساطیری معروف سکاهای سمت قفقاز و نام کَرَم به صورت سانسکریتی کرَمَ (نیرومند) یاد آور ستریانگایوس (سرود خوان نیرومند) است. به ویژه این‍که در سانس‍کریت اَس-لی پیوسته به آرزو (معشوق) و کَ-رَم (دوستدار عشق، عاشق) معنی می دهند: کتسیاس طبیب و مورخ یونانی داستان غنایی مرد مادی به نام ستریانگایوس (سرود خوان نیرومند) را نقل کرده اند که دل به ملکهً سکاها به نام زرینیا (زرین) بست و چون ناکام ماند دست به خودکشی زد. در ویکیپدیا هم بدون ربط دادن اصلی و کرم با ملکه زرینیا/زارینا و ستریانگایوس ایشان را از مادها و سکاها حدس زده اند:

" فرض محتملتر

عقیده رایج این است که اساس داستان و وقوع آن به دوران پیش از میلاد مربوط است. چون قهرمانان اصلی یعنی آسلی و کرم از شاهزاده‌ گان بوده و نیای هر کدام حاکم منطقه‌ای از شمال و شمال‌شرقی ایران بودند و بخاطر سرنوشت اندوهبار و همچنین به سبب منزلت اجتماعی خاندان «کرم »و «آسلی» در حافظهٔ تاریخ ثبت و باقی‌مانده‌اند. گزینهٔ مناسب برای این حادثه سرگذشت شاهزادگان ماد برای «کرم» و اسکیت‌های اشکودا که احتمالا چادرنشین بوده و به اراضی جمهوری آذربایجان و گنجه به راحتی دسترسی داشته‌ اند، از نیاکان «آسلی» باشند."

Vad betyder namnen svensk, dansk och german?

Enligt wikipedia: ”Exakt vad ordet germaner betyder är oklart”

Bilder av kannan från Chertomlik visar Asken Yggdrasil

Med utgång punkten göta (gödning av hästarna) betyder göt/got hästavlare eftersom från skythernas arimaspier (de med lugna hästar) menades gepidiska goter (de som har tröga hästar). Då finska namnet till Sverige dvs. Ruotsi (häst skötarnas land, russ) har ursprungligen hört till Götland:

घोट ghoTa m. horse.

Skytherna nämndes ryssar och gepidiska goter/götar vid namn traspier (häst skötare) och arimaspier (de med tröga hästar). De hade ett gemensamt namn dvs. russ på germanska som betydde häst och häst skötare. Det låter att från häst skötarna i Chertomliks kanna (från 4:e århundradet f.kr) menades götar som befunnit sig i söder om guld vaktande gripar (samer, gripen Tjas olmajis folk). Tjas olmaji visas som örnen Tjasse/Hräsvelg (likslukaren) på toppen av asken Yggdrasil. I nordiska myter har de örnskepnade Tjasse och Tjatse varit naturligtvis lapparnas Tjas olmai (vattenmannen) och Tjatse ienne (vattenmodern). Herodotos säger att griper skyddar heliga gulden ovanför enögda arimaspier i nordliga delar av skythernas land. Enögde syftar på arimaspiernas/götarnas gud Oden.

Asken var ägnat till ljusgudar (asar) bland annat Oden. Trädet -och hästen Yggdrasil (den fruktansvärda hästen)/Sleipner (häpnadsväckande) påminner väl förutom Oden, danernas namn (de fruktansvärda och häpnadsväckande). Tuppen Gullinkambe (den med gyllene kam) var en symbol för underjordiska gudinnan Nerthus/Freja eftersom keltiska underjordiska gudinnan kallades "gudinna till troll gruppen Danus folk" som de kunde komma till fågel skepnad. Eftersom både svan och hane (tuppen) betyder sjunga, kan man tänka sig att svan/tuppen har tecknat svenskar. Det låter att från svenska gudinnan Frejas falkhamn (fågelhamn) och svenska guden Frejs svin (egentligen svan) har egentligen menats Sverige och svenskar. Då har från herulerna (herre-olor-na= svan herre folket) menats svenskar. De kom tillbaka till Skandinavien efter en lång krigsresa till söder. Ekorren [Ratatosk (lydande gudinnan)] tillsammans med en fågel har varit symboler för keltiska gudinnan Medb. Två lejons huvud på understa delen av Chertomliks kanna visar den mytologiska hunden Garm (rivande) och draken Nidhögg (den fruktade bitaren) som har varit tecken på kimberer vilka de haft krigshundar som gjort motstånd mot romerska soldater. Då kommer den fråga fram: Finns det ett samband mellan namnet german och mytologiska hunden Garms namn? Det låter att Germanernas namn har härstammat från den här kimberernas mytologiska Garm (nuvarande tyska polishundar, German Shepherd Dogs). Ordet kimbe (utskjutande skarp kant) tyder att själva namnet kimber (=garm-män) betyder de som har hundar med skarpa tänder. Namnet german har spridit sig i Romarriket under krigen med kimberer och teutoner (=tyskar). Alemmani (ädelmän, swebi) är ett senare historiskt namn.

Tillägg

Ull[er]s namn har anknytning med olor (som på latin betyder svan) och Apollon: Sacred to Apollo are the swan (one legend says that Apollo flew on the back of a swan to the land of the Hyperboreans, he would spend the winter months among them. before Leto gave birth to Apollo, the island was encircled by a flock of swans, this is why the swan was sacred to him). Apollons moder, Leto (hustru) och Ulls moder Siv (hustru) är synonymer. Greker och romare helgade cypressen åt många gudar och gudinnor, bland dem Apollon och hans son Asklepios (romarnas Aesculapius). Det låter att namnet till slaviska guden Svantovit (svan-tuitio) har betytt "vakt svanen" på germanska språk. Han jämförs också med guden Apollon, men han har i stället en vit svan, en vit [bevingad]häst, och Sivs namn kommer i förhållande med honom i form shiva. Uller (den ljusa -och vita= svanen) är vinterlandets -och Idegran dalars gud och samma som Apollon har koppling med vargar och jakt. Kvädet i förhållande med Svanar (inte svinen) vid Asken Yggdrasil: Vägen förer gudarne till nornornas källa, som vattnar världsträdets sydliga rot, och hvaröfver Yggdra- sels nedre grenar utbreda evigt gröna bladmassor, skuggande den guldinfattade källan, där svanar simma, och hvars vatten ger hvitaste färg åt allt som det berör. (Viktor Rydberg) Det låter att från själva Asken Yggdrasil menas egentligen Skåne/Skandinavien (farliga flottornas land): Askträ har historiska anor inom skeppsbygge. Vikingarna kallades ibland av fransmän och tyskar för ”Ascomanni”, dvs ”de som seglar i skepp byggda av askträ”. Anglosaxare använde begreppet ”aesc” för att beskriva vikingarnas långskepp. Det var främst relingsbordet och dess främre, snidade och ornerade del, som var av ask. Skuldelevsskeppet hade de tre översta borden av ask.

معنی ترکی نام کوههای کَپَلزی و کیلگزی/چیلگَزی

در روستای چیکان (به معنی محل قضاوت و بررسی به زبانهای ایران قدیم) دو کوه به شکلهای استوانه ای و دارای قلل پیوسته از کوچک به بزرگ وجود دارد که مرز دفاعی طبیعی حومۀ شهر مراغه در سمت جنوب شرق به شمار می رفتند. اینها به شکل کَپَس-لی و چیل -گزی نامهایی متأخر از زبان ترکی به ترتیب به معنی محل تخته سنگ و محل سیر کبک می باشند. قله هموار کپلزی محل تخته سنگهای آهکی و کوه زنجیره ای کیلگزی محل تعقیب کبک در ایام پر برف زمستان بود.

What does mean London?

London (Roman Londium) meant secret city (löndom in the Germanic) because it was built for non-residents and servicemen (Romans, Galles and Germans).

http://www.mola.org.uk/blog/roman-fort-built-response-boudica%E2%80%99s-revolt-discovered

London (Londium) kan betyda hemlig stad

Eftersom löndom på germanska språk betyder hemligt, kan London betyda hemligt stad: Romarna bytte huvudstaden Camulodunum (dagens Colchester) till millitär baserade staden London efter keltiska drottningen Boudicca´s angrepp. Staden hade byggt för icke invånare (romarna och germaner,..)

: http://varldenshistoria.se/…/romarna-bytte-huvudstad-efter-…

Ordet lönd har berättats under 2. lönn:

http://runeberg.org/svetym/0532.html

معنی نامهای قفقاز و کروی خاسیس

قفقاز و کروی خاسیس (که پلینی بزرگ آن را نام سکایی قفقاز به معنی یخ درخشان گرفته) هر دو در هیئات کاف-کاس (کوف-گاس) و کروی-کاس (گروی-گاس) به معنی محل کوهستانی هستند.

معنی محتمل شهر آمُل و مازندران

نظر به برخی اسامی جغرافیایی ماد در عهد مادها که دارای حرف "ل" هستند نظیر سیلخازی (تپه سیلک کاشان) معلوم میگردد که نزد مادها/لولوبیان نظیر آریائیان هندی استعمال حرف "ل" بر خلاف سنت پارسیان هخامنشی و مغان رایج بوده است. بر این پایه نام شهر آمُل مازندران را همانطور که فردوسی در توصیف مازندران آورده می توان به معنی شهر عالی و بهشتی و محل خوشی گرفت:

अमूल्य amUlya adj. excellent

لذا نامهای دژ بهمن و مازندران را هم در این رابطه می توان "خانه نیک و عالی" و محل دارندگان خوشی "مئذن-داران" معنی نمود.

پیراشک محقق چک معتقد است که طبق یک کتیبه آشوری مربوط به آغاز حکومت آشوربانیپال، شانابوشو رئیس رئیسان آشوری برای مذاکرات صلح و تسلیم خشثریتی به شهر آمول (آمُل) فرستاده شد. دیاکونوف در آمُل بودن شهر آمول و خشثریتی بودن طرف مذاکره تردید دارد ولی معتقد است که قیام خشثریتی با موفقیت روبرو شد و آشوریان در انقیاد ماد شکست خوردند. این جانب معتقد هستم هفت خوان رستم/گرشاسب کنار دریای فراخکرت مازندران اشاره به همین نخستین پیروزی بزرگ مادها و آماردان به رهبری خشثریتی (کیکاوس) و آترادات پیشوای آماردان و کاسپیان دارد. خشثریتی محل فرمانروایی اصلی اش کارکاشی (کاشان) بوده است که در ناحیه پارتوکا (سرزمین کنار چشمه زاران) واقع بود و از مقابل اسرحدون به شهر آمُل مازندران گریخته بود. در واقع کاووس (پادشاه سرزمین چشمه) و رستم/گرشاسپ (پهلوان برافکنده ستمگران) القاب خشثریتی و آترادات پیشوای آماردان بوده است و کاسپیانه (محل گرامی دارندگان سگ) همان سگیستان عهد مادها (کیانیان) بوده است که مطابق کتب پهلوی سریت پدر گرشاسب در جنگلهای آن توسط سگان وحشی (ببران) دریده شد. کتسیاس به سهو حماسه آترادات پیشوای آماردان/مردان را با حماسه آبرادات فرمانروای شوش و متحد کوروش در خبر گزنفون در هم آمیخته است.

معنی محتمل نام مرداس

از آنجاییکه مطابق شاهنامه ویژگی مهم مرداس پدر ضحاک خیرخواهی و شهرت او در داد و دهش بود، لذا نام مرداس را میشود به معنی بسیار بخشنده، مرکب از مَر (علامت فراوانی) و داس (داذ/داد دهش، بخشش) گرفت: दासते { दास् } dAsate { dAs } verb give

یکی مرد بود اندر آن روزگار/ ز دشت سُواران نیزه‌گزار

گرانمایه هم شاه و هم نیکمرد/ ز ترس جهاندار با باد سرد

که مرداس نام گرانمایه بود/ به داد و دهش برترین پایه بود

نام مرداس از سوی دیگر شباهتی دارد به نام نیا/پادشاه اساطیری اعراب نزد ایرانیان باستان که گزنفون آن را به صورت ماراگ دوس عرب (عرب منسوب به مار سمّی) متحد کوروش (فریدون) یاد کرده است. بر این پایه عنوان مار دوش ضحاک در واقع به معنی مار سمّی بوده است.

اگر حاتم طایی (حاکم تازیان) را قدیمی تر از آنچه تصور شده به عنوان فرمانروای اساطیری بنی طی (تازیان) در نظر بگیریم نام مرداس با وی قابل قیاس میگردد.

تفسیر شیر پریده بر پشت گاو در تخت جمشید

تصور میکنم منظور از این تصویر، غلبۀ نیمه شتوی سال (با آغاز ماه ششم با سمبل شیر ایشتار/مهر) بر نیمۀ صیفی سال (با آغاز ماه هفتم، با سمبل شیر شمس/مهر) بوده باشد. شش انگشت شیر هم اشاره به تعداد شش ماه نیمۀ شتوی سال دارد. در کتاب سمبلهای جی.سی.کوپر، شیر درنده همراه با گاو، علامت مرگ (مرگ طبیعت) به شمار رفته است. در واقع خورشید در پاییز گاو ستمکش طبیعت (گئوش اورون) را سرد و بی روح می سازد. یونانیان باستان این علامت شیر پریده بر پشت گاو را سمبل پرسیوس (نیای اساطیری پارسیان) به شمار می آورده اند. این از سوی دیگر می تواند بدین معنی باشد که خود نام پارس (از ریشه اوستایی پِرِثَ= ستیزه کردن) به معنی شیر درنده درک می شده است. کلمه پارد یونانی و پارس سکایی-ترکی به معنی پلنگ در این رابطه هستند.

معنی نام اخشوروش Ahasuerus

هامان به معنی زمزمه کننده سرودهای دینی می تواند لقب گائوماتای مغ و استر می تواند همان آتوسا باشد که با ایشتار/استر مقایسه می شده است و لذا اخشورش (شاه نیرومند) بیش از آنکه لقب خشایارشا باشد لقب داریوش بوده است. گرچه اخشوروش (اخو-سور-اوس= سرور نیرومند) بیان دیگر همان نام خشایارشا (شاه نیرومند) است.

دیرینه بودن سنت باستو نشینی نزد فنلاندیها

در نقشه های بطلمیوسی در سمت شرق اسکاندیناوی از مردمی به نام فیرا-اِسئی یاد شده است که امشب متوجه شدم می توان آنرا در فرهنگ اتیمولوژی زبان سوئدی به معنی مردم استراحت و جشن گیرنده در کوره آهنگری معنی کرد و این به وضوح گویای سنت باستو نشینی فنلاندیها است.

ریشۀ هندوایرانی واژۀ سلحشور

در شجره نامه اولاد آدم در تورات که نام سِلا/شلاح/سلاح به عنوان فرزند آرپاکشاد (آرپوکسائیس، تهمورث زیناوند=مسلح) به شمار رفته است نه به معنی هندوایرانی آن یعنی مسلّح بلکه به معنی عبری آن صخره، پایان و استراحت گرفته شده است. لذا واژۀ سلحشور که تصور میشود مرکب از سلح عربی (سلاح) و شوریدن فارسی بوده باشد نظر به این کلمات سانسکریتی زیر واژه ای هندوایرانی است:

सेल sela n. a kind of weapon. शूर zUra (shUra) m. warrior for good.

ولی در اکدی کلمه ای به صورت سِلّو به معنی تیر و کمان آمده که می تواند ریشه واژۀ عربی سلاح بوده باشد. لذا احتمال دارد آن از زبانهای سامی وارد سانسکریت شده باشد:

sillu [GI.GUR.SAL.LA : ] [Art → Architecture]

MB,NB : 1) a basket especially fro bread and dates ; 2) qan sill : a kind of arrow (?) ; 3) OA,MA,MB,NA : an archivolt , an arch ; Variants : sellu

Bilder av kannan från Chertomlik visar Asken Yggdrasil

Med utgång punkten göta (gödning av hästarna) betyder göt/got hästavlare eftersom från skythernas arimaspier (de med lugna hästar) menades gepidiska goter (de som har tröga hästar). Då finska namnet till Sverige dvs. Ruotsi (häst skötarnas land, russ) har ursprungligen hört till Götland:

घोट ghoTa m. horse

Skytherna nämndes ryssar och gepidiska goter/götar vid namn traspier (häst skötare) och arimaspier (de med tröga hästar). De hade ett gemensamt namn dvs. russ på germanska som betydde häst och häst skötare. Det låter att från häst skötarna i Chertomliks kanna (från 4:e århundradet f.kr) menades götar som befunnit sig i söder om guld vaktande gripar (samer, gripen Tjas olmajis folk). Tjas olmaji visas som örnen Tjasse/Hräsvelg (likslukaren) på toppen av asken Yggdrasil. I nordiska myter har de örnskepnade Tjasse och Tjatse varit naturligtvis lapparnas Tjas olmai (vattenmannen) och Tjatse ienne (vattenmodern). Herodotos säger att griper skyddar heliga gulden ovanför enögda arimaspier i nordliga delar av skythernas land. Enögde syftar på arimaspiernas/götarnas gud Oden.

Trädet och bevingade djuren och fåglar och lejonen påminner väl hästen Sleipner (häpnadsväckande) -och trädet Yggdrasil (den fruktansvärda hästens träd), tuppen gullinkambe och draken Nidhög (den fruktade bitaren).

Det verkar som namnet på Ekorren (över ek varande) Rattatusk (folkets ledare) var releterade till samiska råddande himmelsguden Jubmel, eftersom trädet ek var relaterad till Jubmel.

معنی نام گوت

از آنجاییکه کلمۀ گهوتَ ghota در سانسکریتی/اسکیتی اسب و گوتَ در ژرمنی به معنی فربه و پروار کردن است، لذا اگر نام گوت را از سر منشأ نام سکایی آریماسپی (دارندگان اسبهای کند و آرام) بگیریم که متعلق به گوتهای گپیدی یعنی دارندگان اسبهای آرام و کند بوده که پرستندگان خدای یک چشم (اودن) به شمار می رفته اند، در این صورت نام گوت به معنی اسب پرور خواهد بود. پس نام فنلاندی-ژرمنی روتسی (روس به ژرمنی یعنی اسب) متعلق به سوئد در اساس متعلق به ایالت گوتلند سوئد بوده است.

انعکاس داستان نبرد نوذریان و تورانیان در اساطیر یونانی

در اساطیر یونانی ایوری سثئوس (گستریده پهلوانی) نوادۀ پرسیوس (فرمانروای پارس) که هراکلس را در خوان هشتم مأمور رام کردن چهار اسب آدمخوار دیومدس (خداوندگار ماد) در اصطبل وی می کند و هراکلس این اسبان رام و دیومدس را خوراک این اسبان خود می سازد به وضوح یادآور ویسئورو (گسترده پهلوانی، گستهم نوذری، آریارمن) برادر کوروش نیای کوروش (توس نوذری، سردار کیاخسار/کیخسرو) و نواده کوروش اول است که فاتح اسکیتی ماد کوچک (آذربایجان) یعنی مادیای اسکیتی (گنوروس، افراسیاب) را شبانه در سمت دریاچه ارومیه در کاخ زیر زمینی او (هنگ افراسیاب، معبد مهری مراغه) دستگیر و اعدام می کند. اسبان آدمی خوار دیومدس (مادیای اسکیتی) می توانند به نشانه وجود سربازان تراسپی (اسب پروران، روسها) و آندروفاقها (آدمخواران، موردوین ها) در سپاه مادیای اسکیتی بوده باشند.

رد پای اسطوره اوتناپیشتیم و گیلگامش در اساطیر ایرانی

در اساطیر بابلی اوتناپیشتیم (کسی که به حیات جاودانی رسید) همان نوح توراتی (به آرامش رسیده) است که گیلگامش برای کسب جوانی و جاودانگی به پیشش رفت. لذا اوتناپیشتیم و همچنین گیلگامش (در معنی پیر مرد، مرد جوان سال است) با ذوالقرنین (در معنی صاحب قَرنها) مشابهت دارند که مطابق اساطیر به سمت چشمه خضر (خیستروس) رفت. از سوی دیگر خیستروس بابلی به صورت کشَترَ در سانسکریت به معانی برتری و آب به وضوح یادآور نام فریدون/کوروش (مرد سیلابی) و لقب وی آگرادات (مخلوق برتر) است. در اساطیر ایرانی اوستایی (مادی) یِمه خشئته (شاه دارای همزاد، جمشید) که صاحب جوانی جاودانه و طولانی به شمار رفته با گیلگامش قابل قیاس است. در اوستا در رابطه با فریدون (مرد سیلابی، کوروش، ذوالقرنین) از پائوروَ (پارو زن، کشتی ران، نوح) یاد شده است. مطابق کتاب پهلوی بندهش "فریدون (مرد سیلابی) پانصد سال (پنج قرن) حکومت کرد" این تصور باعث است که لقب صاحب قرنها (ذوالقرنین) به او اطلاق گردد.

استاد پورداود در صفحه ۹۵ جلد اول یسنا می آورد: «مطابق بروس نخستین خدیو روی زمین آلاروس (مار سرخ= موش هوشّوُ، سمبل مردوک/اژی دهاک) بود که ۴۳۲۰۰ سال پادشاهی کرد. پس از او ده پادشاه دیگر در مدت ۴۳۲۰۰۰ سال شهریاری کردند و در عهد آخرین آنها خیستروس طوفان روی داد. بل، پروردگار بزرگ جهان را نابود کرد. چون خیستروس خسروی خداپرست بود پیش از طوفان از عالم غیب بدو دستور رسید چگونه کشتی سازد٬ خود و زنان و فرزندان و کسان خود را از آسیب برهاند٬ توفان خیستروس با تمام جزئیاتش یادآور طوفان نوح است.» مطابق کتاب بندهش "بعد از هزارۀ اژی دهاک (ماروش٬ آلاروس) نوبت به نیم هزارۀ فریدون رسید". نام بابلی آتراهسیس (بی نهایت عاقل، ادریس) هم متعلق اوتناپیشتیم بوده است.

ریشۀ احتمالی واژۀ تاجیک

سکاییان شرقی نامشان سئورومات (گرامی دارندۀ مار یا مادر-مار) بوده است. نام تازیک/ تازی (تا-ازی= کسانی که پدرشان به شکل مار است) هم در کتابهای پهلوی در اساس به همین مردم ماوراء النهر اطلاق شده است: مطابق چهرداد نسک (دینکرد هشتم، فصل 13 بندهای 2تا 8) پسران مشیَ (ماری) و مشیانه (ماریانه) عبارت بوده اند از ویگرد (بزکوهی، تور، پدر تورانیان غربی، اسکیتان)، هوشنگ (پدر ایرانیان) و تاز (سئورومات/سلم، پدر سکائیان شرقی) بعداً این نام سوم به سهو با بنی حیّه (اولاد مار، بنی طی) از قبایل بزرگ عرب یکی گرفته شد. چون سئوروماتها در حدود قرن های سوم و دوم پیش میلاد از آسیای میانه به سمت صربستان رفتند. جالب است که نامهای صرب و بوسنی هم معنی منسوبین به مار معنی می دهند. معلوم میشود نام تاجیک از قوم سئورومات (سلم) در تاجیکستان به یادگار مانده است. نامهای باستانی قبیله ماساژت و ملکه اساطیری ایشان تومیریس در این نواحی را می توان به صور ماذَ-اژی-ت و تو-مئیری-ایس به معنی مادر ماران و پرستنده مار نیرومند گرفت. در شاهنامه فریدون برای امتحان در راه سلم (سئورومات) به صورت اژدها ظاهر میشود. کلاً سکاها جد و جده قومی خود را تحت نام ماری و ماریانه نیمه مار، نیمه انسان می پنداشته اند که مجسمه نیا-ایزد ماری آنها از پازیریک پیدا شده است.

نامهای آسی و یازیگ متعلق به قبایل آلان-سرمت را هم میشود به صورت اژی (مار، اژدها) و یا-اژیگ (مارپرست) باز سازی کرد.

اسطورۀ معروف قرآنی عاد/جدیس و ثمود/طسم همان اسطوره اساسی اوستا و شاهنامه یعنی شکست تورانیان (سکاها) از ایرانیان (مادها و پارسها) است

تصور میکنم که نامهای عاد (عادَّ تورات یعنی شکار، بزکوهی) و هود (به سانسکریتی ایزد قوچ وحشی شکل رعد، تور) مربوط به سکاهای کردستان بوده اند که مطابق هرودوت سکاهای شمال دریای سیاه بر معبد وی که خنجری پارسی بر فراز تل چوبها بود، اسیرانی را قربانی می نمودند. این سنت قربانی انسان برای خدای رعد تا آمدن مسیحیت به کیف در آن نواحی بر قرار بود. کاسیان (نیاکان لُران) ایزد رعد و برق را هودها می نامیده اند و سکاهای کردستان از نواحی سردسیر شمال قفقاز و دریای سیاه آمده بودند. در واقع نامهای توراتی اشکناز (سکا، گرامی دارنده بزکوهی) و ریفات (قوم شراب دارویی مقدس) و توگرمه (ارامنه نیرومند) در اساطیر کُردی به صورت کُرمائیل (منسوبین به بزکوهی، کُردان)، دورمائیل (منسوبین به شراب دارویی، کاسیان/لُران) و ارمائیل (منسوبین به ایزد ماه، ارامنه) حفظ و باز گویی شده است. نام قوم طسم/ثمود (سمود، خوانندگان سرودهای دینی) و جدیس (گرامی دارنده بزکوهی) نیز یادآور قوم مغ (ماد) و سکاها هستند.این گفته قرانی هم که باد سموم پر از شن (اشاره به طسم/ثمود/ تسم/سمود) قوم عاد (قوم بزکوهی) را از میان برد اشاره به شکست سکاها از مادها/پارسها است. داستان طسم و جدیس هم روایت دیگری از همان اقوام است و یادآور شکست فرائورت/سیاوش از مادیای اسکیتی است و شکست مادیای اسکیتی (قراخان، افراسیاب) از کیخسرو/کیاخسار در میهمانی (یا شبیخون) است:

مطابق ویکی فقه "گروهی از بزرگان جدیس با بر پایی یک مهمانی و دعوت طسم به آن، سران طسم را غافلگیر کردند و همۀ آنان را کشتند.

فقط یک تن از طسم، یعنی رباح (یا ریاح) بن مره از طسم گریخت و از حسّان‌بن تُبَّع (یا ذوجَیشان) بن تبع، حاکم حِمْیری یمن، که برای جنگ با کیخسرو پادشاه ایران به نجران آمده بود، درخواست کمک کرد.

حسان از این موقعیت استفاده نمود و به بهانۀ خون خواهی طسم به یمامه حمله کرد و تمام جدیس را از بین برد و این گونه طسم و جدیس از بین رفتند [۴۴] [۴۵] [۴۶] [۴۷] [۴۸] حمزۀ اصفهانی، [۴۹] انقراض طسم و جدیس را قبل از پادشاهی اسکندر مقدونی (ﺣﮑ: ۳۳۶ـ۳۲۳ پیش از میلاد) و بعضی مستشرقان [۵۰] حدود سال ۲۵۰ میلادی دانسته‌اند."

به نظر می رسد در این رابطه نام ماد به معنی ایرانی آن شراب و نام سکا/ساخو به صورت شاکو به معنی اکدی آن و نام طسم/تسمّ به معنی عربی آن یعنی سمّی کردن گرفته شده اند و از ثمود/سموط هم در معنی به نظم کشیده شده ها (اشَوَنها، مردم منظم انجمنی) همان مادها/مغان (مردم انجمنی) منظور شده اند.

صالح زرین شتر یا مرد صالح دارای شتر مقدس در قرآن که قومش ثمود به سبب پی کردن شتر وی (یا بر اثر کشته شدن خود وی) به صیحۀ بلند آسمانی (به یونانی مِگا فونی) کشته میشوند، همان گائوماته زرتشت (بنا به برداشت مؤبدان عهد ساسانی یعنی سرود دان زرین شتر) است که قبیلۀ وی مغان در آن روز توسط داریوش و همراهانش به واقعه مغکشی (به یونانی یعنی ماگوفونی) گرفتار می گردند. نام قرآنی قبیلۀ وی ثمود (خوانندگان سرودهای دینی، معدومین) هم به وضوح اشاره به همین ماگوفونی (مغکُشی) است که در قرآن به مِگافونی یعنی کشتار با صیحۀ بلند آسمانی تعبیر و تفسیر شده است. ثمود/ثموت/صموت در معنی خاموش بودن یاد آور واژۀ عربی عجم است.

در کتاب اِستر تورات (ایشتار= آتوسا همسر گائوماته) نام گائوماته زرتشت به صورت هامان اجاجی (زمزمه کنندۀ بلندقامت) از خانواده همداتای (مجری قانون) معرفی گردیده است: در باب مورد غضب آسمانی و زمینی قرار گرفتن قبیلۀ مغان در تورات باید بگوییم، چنان که هرودوت خاطرنشان میکند در روز قتل گائوماته (پاتی زیت) قتل عام بزرگی از مغان به راه افتاد. این واقعه در تورات به صورت اسطورۀ قتل هامان (نیک اندیش یا زمزمه کننده یا پسرهوم، گائوماته زرتشت) به دسیسۀ استر(آتوسا) و مردوخای (شاهکُش) و جشن دشمن کشی یهود یعنی پوریم (به معنی لفظی بخت و قرعه= بلخ/ باختریا) متجّلی شده است: هرودوت نیز از قرعه کشی داریوش و شش تن همدستان وی سر پادشاهی ایران سخن می راند که بعد از قتل گئوماتای مغ و مغ کشان صورت گرفته است.

نامهای خشایارشا (خشیَه-اَرِشَ= پادشاه نیرومند) و اخشوروش (اخشاه-ویرو-اوش، شاه نیرومند) که مترادف به نظر می رسند به صورت نام خشایارشا و لقب داریوش اول در جشن پوریم به هم رسیده اند. دستور کشته شدن مُردِخای (خواهان کشتن) یادآور همان دستور خشایارشا مبتنی بر ذوب تندیس مردوک (Marduk, Merodach، کُشنده) خدای بابل و کشته شدن مسیستس (خواهان کشتن یا خواهان بزرگی) همسر ارتاینته (نجیب دلپذیر) و برادر خشایارشا است و نیز کشته شدن هامان (دارای زمزمه های دینی خوب) مطابق کشته شدن گائوماته مغ به توسط داریوش و جشن مغ کشی اولاد وی است. آرتاینته لباس خشیارشا بر تن کرده باعث خشم آمستریس همسر خشایارشا و قتل مسیستس و نقص عضو آرتاینته شد. در داستان استر از دستور برهنه شدن ملکه وشتی توسط خشیارشا و خشم بر او و جایگزین شدن استر و توطئه علیه مردوخای سخن رفته وجه اشتراکها چنان نیست که نوشته های هردوت کاملاً مطابق کتاب استر باشد.

مطابقت معانی نامهای انکیدو و گیلگامش با هوشنگ و جمشید

انکیدو را به معنی فرمانروای سرزمین خوب گرفته اند که با هوشنگ یعنی کسی که منازل و سرزمینهای خوب فراهم سازد مطابقت می نماید و بیلگامش/گیلگامش را هم در لغت سومری می توان نیای جوان و پهلوان گرفت که مطابق با جمشید (همزاد همواره جوان) خدا-نیای ایرانیان است. ولی هوشنگ و برادرش تهمورث از سوی دیگر مطابق لیپوکسائیس (پادشاه کناری) پادشاه سرزمین ائوکاتیان (دارندگان سرزمین یا منازل زیبا، لهستانیها) و آرپوکسائیس (پادشاه اسبان) نیای تراسپیان (روسها) و کاتیاریان (مجارها) در اساطیر پارالاتها/پیشدادیان اسکیتی هستند.

معنی چینامروش

این نام کتابهای پهلوی به ظاهر به معنی مرغ دانش و شکلی از سئنی مرو (مرغ ستیغ کوهها، سیمرغ) به نظر می رسد و قابل مقایسه با مرغ حکمت آنزو (مرغ آسمان) در اساطیر بین النهرین است که تصور میشد در بالای قله کارنو آشیان دارد و الواح تقدیر خدایان را به سرقت برده است.

مطابقت داموئیش اوپمن و دهم آفریتی زرتشتی با ناخونته

داموئیش اوپمن در معنی دانای نفرین یا مخلوق برتر که در اوستا ایزد دلیر همراه ایزد مهر به شمار رفته و نام همراه و مشابه وی یعنی دهم آفریتی (دهمان آفرین) به معنی ایزد دانای دعا و کشنده دیو سرمای برف و طوفان (مهرکوش، ملکوش) نشانگر ناخونته ایزد داور شیروش کشنده دیو زمستان عیلامیان است. معلوم میشود کاهنان بابلی و عیلامی تأثیر عمیقی از باورهای کهن خویش در اعتقادات زرتشتی گذاشته اند.

نیاکان قومی سه گانه ایرانیان و سکاها مطابق پهلوی دینکرد

آرتور کریستن سن در صفحه ۱۳۵ جلد اول کتاب نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه ای ایرانیان می آورد: "مطابق چهرداد نسک (دینکرد هشتم، فصل ۱۳، بندهای ۲-۸) از گیومرث (گیاه مرد)، مشیه (مرد) و مشیانه (زن) به وجود آمدند و از ایشان ویگرد (گردندۀ وحشی، بزکوهی، تور)، هوشنگ (دارندۀ سرزمین خوب، ایرج) و تاز (تازی، پدر مار، سئورومات، سلم) زاده شدند." در مورد این سومی گفتنی است که شاخه ای از قوم سلم (مارپرست) به نام کیمری (دوستدار مار) در مناطق کردنشین سکنی گرفته بودند در وندیداد از ایشان به نام تئوژیه (منسوبین به مار نیرومند) یاد شده است. بعدها نام تازی (پدر مار) به ترجمه از نام بنی طی/بنوحیّه (اولاد مار) به اعراب اطلاق گردیده است.

معنی محتمل پارس

در سانسکریت رَس-آلا (رز-عالی) به معنی انگور آمده است. از آنجاییکه در داستان تولد کوروش، وی به تاک جهانگیر تشبیه شده است، لذا نام پارس و شیراز (محل رز) را می توان با رَز (رَس) سنجید. بر این اساس نام پارس را می توان حاصل تلخیص پا-رَس به معنی محل پاییدن انگور و آن را همان شهر پارسه (شیراز) گرفت.

Same betyder de med magisk artefakt

Herodotos säger att griper skyddar heliga gulden ovanför nordliga delar av skythernas land. I skythiska/sanskrit betyder harina både guld och ren. Då låter det att från gulden menas samiska renar och från själva griparna (griffon, egentligen här kryp-finni) menas samer (ätare, renätare, från estniska sööma= att äta), men sämpsä syftar egentligen på sampo /sammas (magisk och helig artefakt i smedja) i finska mytologi till samernas namn dvs. sapmi/same. Från tjur ätande örnen Tjatse/Egil (havsörn guden) ovanför Asken Yggdrasil menas samiska stamfader gud Tjas-olmai (havsguden). I Chertomliks kärl visas samerna som gripar i ovanför häst tämjande folket (ryssar). Det mytiska namnet Röskva (den raska) innehåller namnen lapp (löparen) och finne (fotgängare).

مشابهت اسطورۀ بی بی شهربانو با نین لیل

به درون کوه و جهان زیرین رفتن بی بی شهربانو او را قابل تطبیق با نین لیل می نماید، خصوصاً که خود نام شهربانو با جزء نینِ (ملکه) نام نین لیل (الهه هوا) مطابقت دارد: طبق اساطیر بین النهرین باستان، انلیل دارای معبد اِ-کور (خانۀ کوه) و ملقب به کورگال (کوه بزرگ) واله و شيدای زن ـ خدای نين ليل شد و زمانی که نين ليل با قايق بر نهر نون بيردو/اینون بردو (حمام خلوت؟) می گذشت به زور با او همبستر گشت. انليل به خاطر اين عمل خودسرانه به جهان زيرين آمد. اين ماجرا منجر به تولد ماه- خدای، ناننا فرزند نين ليل در جهان زیرین گشت و به جای اينکه نور آسمان شود، در جهان تاريک زيرين ماه-خدا می شد.

نتایج سالها تحقیق در نامهای باستانی نیاکان قومی کُرد

از آن جایی که بُزکوهی و مار توتم قبایل سکایی و کیمری/سئوروماتی (مار پرستان) بوده است، لذا نام مادهای بوسین و کردوخی و سکا معنی مربوط به توتم بزکوهی (توتم قبایل سکایی) را می دهند. پس اینان گروههایی از همان قوم سلم (مار دوست) و تور (بزکوهی دوست) بوده اند. خود کلمه کُرد در سانسکریت به معنی جهنده نشانگر همین توتم بزکوهی است. نامهای کیمری، شکاک، سوران و یزیدی (در هیئت ازی-یزتی) را می توان به معنی منسوبین به توتم مار (شاه مار، شاماران) گرفت. نام مادهای بودین (کُردان بادینی)، در مفهوم به سگ دوست یادآور نام کوتیها (دارندگان توتم سگ) است. در سمت شاهین دژ در نواحی کوهستانی دور افتاده، تیره ای از مردم کُرد زاخورانلو/زعفرانلو زندگی می کنند که صورتی از نامهایشان در زبان سانسکریت معنی سگ را میدهد. مطابق منابع کهن بابلی شهر خارخار (دیواندره) در جلو کشور کوتیان قرار داشته است:

सखुर sakhura adj. with the claws or having claws. शिवारि zivAri m. dog

خود نام مادها، ساگارتیها، گورانها مترادف با هم به معنی انجمنی یادآور نام لولوبی (به اکدی یعنی مردم انجمنی) است. سر انجام نام مادهای ستروخاتی (بلند سخن گویندگان) یاد آور نام زازاک ها (محکم سخن گویندگان) اعقاب کیمریان کپادوکیه است.

معنی محتمل بالتیکوم، استونی

در اساطیر اسکاندیناوی نام منطقه بالتیکوم به نشانی اژدهای نیدهوگ (خورنده ترسناک) معرفی شده است که حمل کننده جسد انسانها است که این خود از سویی نشانگر ایزد کالوائیتی (به ژرمنی گوساله خوار) این نواحی در مفهوم ایزد کوره آهنگری پتک دار و اژدهاکش است و از سوی دیگر یادآور مردم اندروفاق/ساموئید این سمت که تصور شده است، سنت انسان خواری داشته اند. نام بومی کهن ماراهواس آنجا را میشود سرزمین ترسناک معنی نمود. اسم سرزمین توله (سرزمین آتش یا سنگ سوختنی=کهربا) و بالتیکوم (به معنی سفید و زیبا و نامی بر سنگ سوختنی کهربای آنجا ) هم مربوط بدین ناحیه می نمایند. می دانیم خود نام استونی را با نام هستیا (الهه آتش لاتینی) ربط داده اند. هرودوت میگوید "در نواحی شمالی تر از اسکیتان گریفونهایی به نگهداری طلای مقدس بر گماشته شده اند" که احتمالاً منظور نگهداری از سنگ کهربا در نواحی بالتیکوم و یا پرورش گوزن شمالی نواحی شمالی تر روسیه و شمال اسکاندیناوی است چه هَرینه در سانسکریت/اسکیتی هم به معنی زرین و هم به معنی گوزن است. روی کوزه چرتوملیک در نواحی شمالی، بالاتر از مردم اسب پرور (روسها) گریفونهایی مشغول دریدن چارپایی هستند که مردم سامه/لاپ گوزن شمالی خوار منظور بوده اند که نام شان را در زبانهای سانسکریت/اسکیتی و استونیایی و لاتین از ریشه سیمهه (شیر) و سومیتاو (خورنده) می توان به معنی منسوب حیوان درنده (=گریفون) گرفت. در اساطیر اسکاندیناوی نامهای روسکوا (تیزپا) و تیالوه (ایزد آتش) مربوط به سامه/لاپ و استونیایی ها به نظر می رسند که در خدمت تور (کالوائیتی) بوده اند. چنین می نماید که نشانی خدای آسمان ایشان در اساطیر اسکاندیناوی عقاب-گریفون رأس درخت اساطیری ئیگدراسیل بوده باشد که در اساطیر به صورت غولی به نام اِگیل (عقاب) و غول گاوخواری به نام تیاتسه/تیاسه (ایزد دریا) نامیده شده است.

نام اوستایی تخموروپه (تخمو-اوروپه) ایرانی در داستان خط به نام اروپای اساطیر یونانی می پیوندد

آرتور کریستن سن پیشدادیان اوستا را همان پارالاتهای اسکیتی و تخموروپه را همان آرپوکسائیس اساطیر اسکیتی می داند. داستان سه برادر پیشدادی/پارلاتی یعنی هوشنگ/لیپوکسائیس، تخموروپه/آرپوکسائیس و ویگرد (رمنده گرد، بزکوهی)/کولاکسائیس (بزکوهی-شاه) به عنوان نیای اساطیری ملل ایرانی و تورانی در داستان سه برادر اروپا یعنی کادموس (قدیمی= پیشدادی یونانی)، فوئِنیکس (پادشاه فنیقی ها) و سیلیکس (پادشاه اساطیری سیلیسی ها) به نحوی تکرار میگردد. اسطوره الهه اروپای ربوده شده توسط زئوس با نام الهه رود بوریستن (به ظاهر به سکایی/سانسکریتی به معنی رباینده بزرگ) مادر اساطیری اسکیتان مرتبط می نماید. او در اساطیر یونانی تحت نام ایفی ژن (الهه ناحیه بالایی= اروپا) دختر آگاممنون (بسیار جنگ دوست) یا تزه (به زمین زننده حریف) بوده و می توانست به شکل گاو (توروس/تائور) در آید. تخموروپه ایرانی همانند کادموس یونانی در رابطه با یاد دادن خط توسط دیوان (بزرگان امپراطوری سامیان) است. نام پدر اروپا، آگنور (قهرمان) هم مطابق تور (پهلوان) نیای اساطیری اسکیتان (تورانیان) است که یونانیان وی را معادل هراکلس یونانی می دانسته اند. کادموس پیشدادی یونانی نظیر کولاکسائیس پیشدادی اسکیتی ابزار زرین آسمانی را تصاحب می کند.

Alla tre namnen serb,kroat och bosni betyder ormdyrkare

1- srp (serb) och sauromat betyder orm och ormdyrkare i sanskrit: सर्प sarpa m. snake

2- Kroat (i sanskritiska formen griva-atta) betyder slips. Roxlanernas namn betyder de med röd-vit slips (tecken på röd-vit orm). 3- Bosniernas namn (boa-asni) betyder de som respekterar stora ormen.

Deras gamla namn är sauromat (orm dyrkare), amazon (ama-zayaon= den mäktiga ormens folk), masaget (den stora ormens folk), yenti-sai (orm dyrkare), alan/asi (orm folket).

Alan-roxlanernas orm-gud stamfader från Pazirik:

ریشۀ سانسکریتی واژۀ سامان

منطقه بی طرف (مرز) و نظم و ترتیب می توانند معانی اصلی سامان باشند. صورت پهلوی سهمن/ساهمان به شکل سهمان در معنی منظم در آذری زنده است:

सम sama adj. impartial towads

सम sama adj. regular

معنی محتمل نامهای بم و کرمان

از آنجاییکه شهر بَم به معنی سترگ و با شکوه در مکان شهر الکساندریای کرمان گرفته است، می تواند در اساس صفت این شهر بوده باشد که تبدیل به نام اصلی آن شده است. نامهای کرمان و بردسیر را هم می توان خانۀ سنگی و پرسنگ گرفت سرزمین کرمان باستان تحت نام آرتته محل صدور سنگهای قیمتی به سومر بوده است. در عهد یونانیان مردم سمت کرمان را با دو نام کرمانی (سنگ کن، خانه سنگی و غارنشین) و ساگارتی (سنگ کن و غارنشین) می شناخته اند.

مطابقت نام کرواتها و صربها و بلغارها با روکسولانها و یازیگها و ووسونها

معنی نام قوم سلم: بر اساس تطبیق صربوکرواتها با قوم سئورومات/سرمت در کتاب سرمتها تألیف تادئوتس سولمیرسکی و لغات سنسکریت نام صربها و کرواتها (هرواتها) که از قبایل سرمت/سئورومات (قوم سلم) بوده اند مرکب از کلمه سئورو (سورو، هئورو، مار) و وات (متعلق) می باشد یعنی متعلقین به توتم مار. نخستین مرد و زن نزد سکاها و سرمتها به شکل نیمه مار و نیمه انسان تجسم میشده اند. نام صرب هم به شکل سرپ در سنسکریت به معنی مار است. خود نام شاهنامه ای ایشان یعنی سلم را هم که بر گرفته از همان نامهای سئورومات و سرمت میگیرند می توان به صورت سَلومه در سنسکریت به معنی مار افعی دانست:

.स m.sa snake, लूम n. lUma sting of a scorpion

از این جا است که در شاهنامه فریدون (کوروش) در سر راه سلم و دو برادرش تور و ایرج به شکل اژدها ظاهر میشود و کوروشا/خیمئیریا در نزد سکاها توتمی مرکب از شیر-بزکوهی-مار تصور میشده است.

سکاییان شرقی نامشان سئورومات (گرامی دارندۀ مار یا مادر-مار) بوده است. نام تازیک/ تازی (تا-ازی= کسانی که پدرشان به شکل مار است) هم در کتابهای پهلوی در اساس به همین مردم ماوراء النهر اطلاق شده است: مطابق چهرداد نسک (دینکرد هشتم، فصل ۱۳ بندهای ۲ تا ۸) پسران مشیَ (ماری) و مشیانه (ماریانه) عبارت بوده اند از ویگرد (بزکوهی، تور، پدر تورانیان غربی، اسکیتان)، هوشنگ (پدر ایرانیان) و تاز (سئورومات/سلم، پدر سکائیان شرقی) بعداً این نام سوم به سهو با بنی حیّه (اولاد مار، بنی طی) از قبایل بزرگ عرب یکی گرفته شد. چون سئوروماتها در حدود قرن های سوم و دوم پیش میلاد از آسیای میانه به سمت صربستان رفتند. جالب است که نامهای صرب و بوسنی هم معنی منسوبین به مار معنی می دهند. معلوم میشود نام تاجیک از قوم سئورومات (سلم) یا آریبی شرق خبر آپیان و منابع آشوری که بین بلخ و طبرستان می زیسته اند، در تاجیکستان به یادگار مانده است. نامهای باستانی قبیله ماساژت و ملکه اساطیری ایشان تومیریس در این نواحی را می توان به صور ماذَ-اژی-ت و تو-مئیری-ایس به معنی مادر ماران و پرستنده مار نیرومند گرفت. در شاهنامه فریدون برای امتحان در راه سلم (سئورومات) به صورت اژدها ظاهر میشود. کلاً سکاها جد و جده قومی خود را تحت نام ماری و ماریانه نیمه مار، نیمه انسان می پنداشته اند که مجسمه نیا-ایزد ماری آنها از پازیریک پیدا شده است.

نامهای آسی و یازیگ متعلق به قبایل آلان-سرمت را هم میشود به صورت اژی (مار، اژدها) و یا-اژیگ (مارپرست) باز سازی کرد.

آئلیوس راسپا راگانوس فرمانروای روکسولانها که در حدود سال ۱۱۸ میلادی در کرواسی و صربستان بر روکسولانها و سرمتهای یازیگ (تیراندازان، صربها) فرمان می رانده است از خود دو کتیبه در کرواسی باقی گذاشته است. نام قوم وی روکسولان به صورت رخشو-آلان در زبانهای ایرانی و سانسکریت به معنی دارنده کراوات سرخ و سفید (به نشانۀ مار سرخ و سفید) است که حاوی نام کرواتهای دارنده کراوات سرخ و سفید می باشد:

आलान AlAna n. tie

نامهای صرب (سرپ) و سئورومات (سورومات)/ سئیریمه و کرووات (هئوروات) هم در سانسکریت به معنی گرامی دارنده خزنده و اژدها به هم میرسند:

सर्प m. sarpa snake, सुरा f. surA snake. ह्वार्य adj. hvArya serpentine, ह्वार्यm. hvArya serpent on.

نام های اساطیری ماری و ماریانه و فریدون اژدها شکل سر راه پسرانش سلم و تور و ایرج گواه این نظر هستند. برادران ویگرد (رمنده وحشی، بزکوهی، تور) و هوشنگ (پدر ایرانیان، ایرج) و تاز (پدرماروش= سئورومات، سلم) در دینکرد شکل قدیمی تر روایت سلم و تور و ایرج به نظر می رسند. مطابق اساطیر بوسنی، مار نخستین مخلوق است و چهل سال پیش از آفرینش انسان و حیوانات آفریده شده است. حتی نام سئورومات و صرب را در سانسکریت می توان به معنی پرستندگان مار بزرگ گرفت و منظور از آن ها را بوسنی ها (بوآ-اسنی ها= گرامی دارندگان مار بزرگ) دانست:

सर्प m. sarpa serpent. सुरा surA f. snake. मत mata adj. honoured. honoured

بر این اساس نامهای قوم خویشاوند آنها یعنی ماساگتها/آلانها/آسی ها از مسَ-اگته (مار سمی بزرگ) و اَله (مار سمی) و اژی (مار) ترکیب یافته است. نام ینتی سایی چینی ایشان هم در شکل یوناتی سایی در سانسکریت به معنی پرستندۀ مار است. در میان نامهای قومی قبایل سکاییِ مهاجر به سمت افغانستان و هند، نامهای آسیانی و پاسیانی و سکاروکه را میشود به ترتیب منسوب به عقاب (بلوچان) و منسوب پهلوانان (پَهلَوهای سیستان) و منسوب به بزکوهی (سکائیان برگ هئومه) گرفت.

نام یازیک متعلق به نیاکان صربها را میشود به صورت یا-زیک یاری شده توسط توتم مار معنی نمود.

مطابقت مردم ریش سرخ ووسون (اولاد کلاغ، کلاغپرست) با بلغارهای سرخ موی:

نام رهبر ووسونها کوئن مو و کلمۀ بَلَ-گوره در زبانهای هندوایرانی کهن به ترتیب معنی شاه سرخ و کلاغ سروران (زاغساران اساطیری) را می دهد و اینها نشانگر مطابقت بلغارها با ووسونهایی (اولاد کلاغ، کلاغپرست) است که همراه هونها از آسیای میانه به اروپا آمدند. نام اساطیری زاغساران (آنان که سرورشان زاغ است) در منابع عهد اسلامی دقیقاً مطابق نام بَلَ-گورَ (زاغ-سرور) در سنس‍کریت است:

.बल m. bala crow, गुर adj. gura chief

معنی نام شهر دارابگرد

به احتمال زیاد قسمت بالای حصار گرد شهر دارابگرد چوبی بوده است که نام دارابگرد (داراو-گرد) بدان داده شده بوده است:

दारव dArava adj. wooden. दारव dArava adj. made of wood or coming from wood.

خود نام داراب را هم با چوب و نیز آب ربط داده اند: ... بدین لحاظ دستور داد، پسرش را در جعبه‌ای چوبین گذارند و بر آب رودخانه فرات رها سازند. صندوق چوبی توسط زن گازری (رختشویی) از آب گرفته شد و چون فرزندش را تازه از دست داده بود، کودک را به فرزندی پذیرفت و به دلیل آن که وی را از آب گرفته بود «داراب» نام نهاد.

Betydelsen av Ukrainas -och Rysslands -och Europas namn

Mitt nya åsikt om Europas namn

Betydelsen av Ukrainas -och Rysslands -och Europas namn:

Ukrainas namn betyder gränslandet på slaviska språk. I Herodotos historia innehåller den mytiska Lipoxais´ namn (gränslands konung) denna betydelse i skythiska mytologier. Han är kung till aukaterna (den finna och låga platåns folk= Polen). Hans två mytologiska redskap är plog (tecken på polacker) och band (tecken på trakier). Hans två yngre bröder heter Arpoxais (häst-kung) och kolaxais (antilop-kung) som har varit mytologiska kungar till traspier (häst skötarna=ryssar) -katyarer (svärd folket= magyarer) och deras mytiska redskap är yxa (tavar, tecken på taurer som Arpoxais folk) och skål (tecken på skyther och sclaver, slaver, som Kolaxais folk). Egentligen har mytiska halv häst och halv människa kentaurer (=härskarna över taurer) varit ryssar (Arpoxais´ folk). Även är Arpoxais bibelns Arpaxad och israeliska mytiska Urobai (halv häst och halv människa) och iraniers Tahmoratha (hjälte-häst). Från andra sidan har själva namnet ryss (rus) på germanska betytt häst: (Old Saxon hors, Middle Dutch ors, Dutch ros, Old High German hros, German Roß "horse"). Den avestaiska Takhmoropa (=Takhmoratha) låter vara kombinerad av takhmo (hjälte) och uro-pi (långsvans, häst) som denna andra del kan vara upphov till namnen urobai. Uropi kan även vara upphov till namnet Europa (Eury-epi= i betydelsen långsvans/häst). Kan skythiska-sanskritiska hayao-rupa (häst flock eller häst formad) vara den ursprungliga källan till namnet Urobai. Herodotos har berättat om vita vilda hästars flock vid Hypanis (hästarnas flod, nuvarande Ros flod). Europas myt ridande på tjur (tavros) påminner väl taurernas gudinna Iphigenia (epi-genia, över taurernas välde sittande gudinna).

Bilden på Urobai, Tahmoratha, Arpoxais.

معنی نام اوکراین

نام اوکراین را در زبانهای اسلاو به معنی سرزمین مرزی گرفته اند و در خبر هرودوت این نام در نام لیپوکسائیس اساطیری اس‍کیتان یعنی پادشاه سرزم‍ین کناری مستتر است که پادشاه سرزمین ائوکاتها (مردم سرزمین فلات نی‍ک، به یونانی مردم ایو-اوروپا= لهستان) به شمار رفته است. نام سرزمینهای تابع وی یعنی لهستان در رابطه با وی به نشانی گاو آهن (کشاورز) و تراکیه به نشانی تسمه/طناب/زنجیر یاد شده است. برادران کوچکتر وی آرپوکسائیس (اسب پادشاه) و کولاکسائیس (بزکوهی پادشاه) آمده است که به ترتیب فرمانروای تراسپیان (اسب پروران= روسها)- کاتیاریان (قداره بندان= مجارها) و اسکیتان (دارندگان توتم بزکوهی) یاد شده اند. ابزار اساطیری آرپوکسائیس تبر (تائور) بوده است که به نشانه تسلط وی بر تاورها بوده است. در اساطیر یونانی آرپوکسائیس (آرپاکشاد تورات) به نشانی نیمه اسب -نیمه انسان به نام کنتائور (حاکم تائورها) و در اساطیر عبری به نام اوروبای نیمه اسب و نیمه انسان و در اساطیر ایرانی به نام تهمورث (پهلوان-اسب) آمده است. ابزار اساطیری کولاکسائیس، جام آمده است که معنی نام اس‍کولاو (اسلاو) در زبانهای هندواروپایی است. توتم های مهم اسکیتان بزکوهی و مار بوده است که در نامهای کیمری (شاه مار/بزکوهی) در زبان س‍کایی و خیمیریا (مار-بزکوهی- شیر) در زبان یونانی و ماریا و ماریانه اساطیری ایرانیان در خبر احمد مسعودی در التنبیه و الاشراف محفوظ مانده است. این شئی زرین از پازیریک نشانگر نیا-توتم نیمه انسان-نیمه مار اسکیتان است:

ارتباط نام انار (میوۀ با شکوه و مقدس) با نام پارس و پرسفونه

نام پرسفونه را در هیئت قدیمی آن پرسوفاتا می توان به معنی الهۀ بسته و مجتمع فشردۀ دانه که این بسته و مجتمع فشردۀ دانۀ آن به وضوح یادآور میوۀ مخصوص پرسفونه یعنی انار است که گفته شده است با پرسه سانسکریت به معنی بسته و بقچۀ دانه (انار) همخوانی دارد.

در مورد تقدیس و کاربرد انار نزد پارسیان هخامنشی فرید شولیزاده آورده است: "ریشه دواندن انار در فرهنگ ایرانیان‌ باستان را حتی در نگاره‌های «پارسه» (تخت‌جمشید) نیز می‌توان دید. در دست هریک از سربازان جاویدان نیزه‌ای دیده می‌شود که بخش تحتانی آن به یک بخش کروی انار مانند ختم می‌شود. از همین روست که یونانیان این نیزه‌ها را «سیب‌بر» می‌نامیدند. گارد جاویدان از ۱۰هزار جنگ‌آور ورزیده تشکیل شده بود که خود به۱۰گروه هزارنفری بخش می‌شدند. انار فلزی تحتانی نیزه‌ی فرمانده هر گروه که (هزارپت) نامیده می‌شد، زرین و انار دیگران سیمین بود. پروفسور «هاید ماری‌کخ» این نیزه‌های سربازان جاویدان را الهامی از شکل انار آویخته از شاخه می‌دانند".

لذا نظر به اندازه و شکل درخت انار، درختان تصاویر کاخ آپادانا می توانند نشانگر درخت انار در مقام درخت مقدس پارسیان هخامنشی بوده باشند.

ریشۀ واژه های نخست و نوک

بنا به گفته دوستمان جناب مهدی فاطمی: "نخست از naxwist پارسیگ آمده که در حقیقت به معنی آغازین و صفت عالی بوده است از naxw به معنی اول، سپس به nux تبدیل شده است. nuxwīr به معنی نخستین مرد یا آدم است".

لذا احتمال دارد واژۀ نُخبه عربی که در قرآن ذکر نشده معرّب از واژۀ فارسی نَخوَ/نُخوَ (مُقدّم) بوده باشد.

در این صورت هم نخو و هم نوک با نیهوَ سانسکریت به معنی فرا و نزدیک خوانده شدن مرتبط می نماید:

निह्वयते { निह्वे } nihvayate { nihve } verb call down or near

निह्वयते { निह्वे } nihvayate { nihve } verb invoke

معنی توتمی نام برادران سلم و تور و ایرج

بنا به آبایف، یلن (گوزن بزرگ) حیوان توتمی آلانها بوده است که نام آلانها از آن گرفته شده است. آلانها را شاخه ای از قوم سئورومات/سرمت به شمار می آورند که نام قوم سلم را بدانها نسبت داده اند. لذا نام قوم سلم را به صورت سَروَمه/سَلوَمه (سرمَ/سلمَ) می توان به معنی بزرگ شاخدار (گوزن) گرفت ولی خود نامهای سئورومات و سئیرمه و صرب در اصل به معنی دارندگان الهه مادر مار شکل هستند. نام تور در قفقاز به نوعی بزکوهی گفته میشود و نام ایرج به صور آره و هَری به ترتیب در بین النهرین و هند به معنی شیر درنده بوده است.

برادران ویگرد (رمنده وحشی، بزکوهی، تور) و هوشنگ (پدر ایرانیان، ایرج) و تاز (پدرماروش= سئورومات، سلم) در دینکرد شکل قدیمی تر روایت سلم و تور و ایرج به نظر می رسند.

آیا مشیه و مشیانه و کیومرث در اساس جد توتمی سکائیان بوده اند؟

از آنجایی که پیشدادیان اوستا با پارالاتهای اسکیتی مطابقت می نمایند ولی در شجره نامه پیشدادیان به ظاهر نامی به مفهوم نام شاه اسکول (کولاکسائیس) در معنی شاه-بزکوهی محذوف است، لذا این مفهوم می تواند در جایی در شجره نامه پیشدادیان مستتر بوده باشد: در سانسکریت سکا (بزکوهی) به معنی گیاه بوده است و نامهای مشیه و مشیانه را به معنی مرد و زن میرای ریواس شکل گرفته اند، لذا این نامها می توانند از معنی ظاهری کلمه سانسکریتی مرِگا mRga (بزکوهی) اخذ شده باشند. چون مشیه می تواند معادل شاه اسکول/کولاکسائیس (بزکوهی-شاه) در شجره نامه پیشدادیان اسکیتی (پارالاتها) بوده باشد که پسر تارگیتای (نخستین بشر اسکیتی) به شمار رفته است. در این رابطه جالب است که نام قوم سکایی کیمری به صورت کای-مروی معنی شاه-بزکوهی می دهد که از سویی یاد آور نامهای شاه اسکول و کولاکسائیس (در معنی شاه-بزکوهی) اسکیتان است و از سوی دیگر یادآور نام کیومرث اساطیر ایرانی است. در رابطه با نام کولاکسائیس (بزکوهی-شاه یا یا پادشاه عشیره) گفتنی است کورنگَ (کورَ)/کولنگه (کولا) در سانسکریت به معنی بزکوهی هستند. بی جهت نیست در اساطیر ایرانی آفریده شدن کیومرث توأم با آفریده شدن گاو مقدس نخستین است. یعنی اینان در اساس می توانند همان همزادان، مشیه و مشیانه باشند. در نخستین انسانهای اساطیر هندوژرمنی یمه گاو سوار اساطیر هندی معادل ایمِر (برخوردار از همزاد) است که از شیر گاو نخستین تغذیه می کند.

معنی محتمل نام روستای موردی مراغه (مردق)

جزء اول نام این روستا را که در ۱۷ کیلومتری جنوب خاوری مراغه واقع است می توان به صورت موی/آموی در زبانهای ایرانی صورتی از امبو سانسکریت به معنی پُر آب و مویۀ فارسی (اَمَیوا اوستایی، مویک پهلوی) یعنی گریه و زاری و جزء دوم آن یعنی ردی (اردی) را به صورت اردهه در سانسکریت به معنی کنار و ساحل گرفت. کتاب پهلوی شهرستانهای ایران روستایی به نام آموی را در سمت کوه اسنوند (سهند) زادگاه زرتشت می شمارد که با این روستا و رودخانه های موردی چای و مغانجیق آن همخوانی دارد. این کتاب پهلوی با وجود زادگاه زرتشت شمردن آنجا، با توجه به واژۀ مویه فارسی (گریه و زاری) و کلمه سانسکریتی مَیه (ناخوشی) و زیادی مار و خرچنگ رودخانه موردی چای آن، آنجا را ساخته زندک پرمرگ شمرده است. مطابق کتابهای پهلوی نواحی دیگری که در این منطقه زادگاه زرتشت به شمار رفته اند روستای واقع در پیچ رود دارجه (مغانجیق= محل واقع در پیچ رودخانه) و هروم/هراک (محل دژ، روستای هرق) بوده اند. در روایات جغرافی نویسان عهد اسلامی همچنین شهر گزنا (جزنق) در جوار مراغه در سمت ارومیه (که ظاهراَ با هروم/هراک) مشتبه شده است زادگاه زرتشت به شمار رفته است. در سمت مراغه سه شهر به نام گزنا (محل جنگجویان) وجود داشته است که عبارت بوده اند (شیز، تخت سلیمان)، روستای خراجی (کارا-جی= محل جنگاوران) و روستای علمدار که بین شهر مراغه و روستای موردی قرار گرفته است.

هشت سؤال و جواب مودی در بارۀ زادگاه زرتشت در جواب سؤال هفتم و سؤال و جواب هشتم به بیراهه رفته است:

"١- اشو زرتشت در کجا متولد شد؟ در خانه پوروشسپ.

٢- خانه پوروشسپ در کجا است؟ در کنار رود دارجه.

٣- رود دارجه در کجا جاریست؟ شاخه رود دائیتی است.

٤- رود دائیتی در کجا جاریست؟ در ایرانویج.

٥- ایرانویج در کجاست؟ در آتروپاتکان.

٦- آتروپاتکان کجاست؟ آذربایجان امروزی.

٧- اشو زرتشت در کدام بخش آتروپاتکان (آذربایجان) متولد شد؟ در بخش کوه اسنونت و دریاچه چئچسته، رضائیه امروزی.

٨- در کدام روستای ارومیه (رضائیه) متولد شده؟ در روستای آموی یا آموئی."

معنی نامهای شیچیکان و شپیکان

شیچیکان (شی چی کان) و شیپیکان (شی پی کان) که محل نگهداری اوستا در سمت آتشکده آذرگشنسب در آذربایجان در سمت کوه سهند بوده است هر دو به معنی محل جمع آوری و برگزیدن متون مقدس می باشند. در جنوب کوه سهند روستای زادگاهی این جانب به نام چیکان (محل جمع آوری و برگزیدن) به نزدیکی ویرانه آتشکده آذرگشنسب (کایین گبه) وجود دارد که در سال ۱۳۴۸ از زیربنای قسمت الحاقی آن دو مُهر بزرگ از سنگ رستی سفید پیدا شد که بر قاعده آنها حروف اوستایی حک بود:

शि zi (shi) m. auspiciousness, पेय peya adj. to be taken

चिनोति { चि } cinoti { ci } verb collect, चिनोति { चि } cinoti { ci } verb build चिनोति { चि } cinoti { ci } verb pick, चिनोति { चि } cinoti { ci } verb .gather, .चिनोति { चि } cinoti { ci } verb 5 set with

معنی نام تازی به عنوان نام ایرانی اعراب

به نظر می رسد که در کلمه تازی "تا" (در یسنا، هات47 بند 3) به معنی پدر و ازی پهلوی (اژی اوستایی و زیه/شیه سانسکریت) به معنی پدر است؛ چون از آنجاییکه نام و نشان قبیله بنی طیّ (تازی) با توتم مار ربط داشته است لذا نام ایرانی تازی را میشود در اصل به صورت تا-ازی گرفت یعنی کسانی که پدر توتمی شان مار است و این نام ایرانی قبیلۀ بنو حیّه (اولاد مار) بوده است: "در میان اعـرا ب باسـتانی از چنـد قبیلـه تـوتمی، ماننـد بنو حَیّـه کـه در سالهای نخستین آغاز اسلام طبقه حاکم بر طی بودند، و بنو افعی و بنو خش کـه از شاخه های قبیله اوس (دارنده توتم گرگ) هستند، نام برده شده است، چنین بر میآید که مار نیز یک تـوتم قدیم سامی بوده است" (جفری، /۲۸۲). خود نام عرب (اَرَ-بو، اَرَ-اَبو) را میشود به معنی آنانی گرفت که پدر توتمی شان شیر درنده است. مطابق احمد قلقشندی (قرن پانزدهم میلادی) "قبیلۀ طیّ (طایی) موجب بیرون راندن بنی اسد (اَرَ- ابو) از مساکن قبلی شان در شبه جزیره عربستان شده بود". گرچه مطابق روایات دیگر در قرون بعد بنی اسد از خود در مقابل بنی طّیَ دفاع کرده بود. لذا در مجموع خود کلمۀ عربی طَیّ (پیچیدن با چین و شکن در نوردیدن) اشاره به مار (حَیّه) داشته است که در فرهنگ عربی به صورت طَوَط/طَوَت (مار/چنبره زننده) باقی مانده است. پس نام ایرانی تازی ترجمه بنی طیّ است نه تلفظ ایرانی طیّ که به سهو به قیاس رازی (در واقع رِی زی= زندگی کننده در ری) گمان شده است. بر این اساس معلوم میشود مرتبط شدن نام اژی دهاک (دارندۀ سمبل مار سمّی= مردوک) با تازیان (دارندگان توتم مار) به سبب وجود عنصر مشترک مار در نام آنها بوده است. گزنفون در کوروشنامه از فردی تاریخی-اساطیری به نام ماراگ دوس عرب به عنوان متحد کوروش (فریدون) نام می برد که می توان نامش را منسوب به مار سمّی (اژی دهاک/مردوک) معنی نمود.

مطابقت هُبل با انلیل

تصور میکنم هُبل به عنوان خدای تفأل و در ترکیب هُوّ-بعل (خدای آسمان و جو) مطابق انلیل بابلی (خدای هوا و آسمان) و رقم زننده تقدیر است. شعار اعل هُبل (بلند کنید هبل را) از سوی ابوسفیان نیز با این برداشت همخوانی دارد. تصور میکنم هُبل به عنوان خدای تفأل و در ترکیب هُوّ-بعل (خدای آسمان و جو) مطابق انلیل بابلی (خدای هوا و آسمان) و رقم زننده تقدیر است. شعار اعل هُبل (بلند کنید هبل را) از سوی ابوسفیان نیز با این برداشت همخوانی دارد. حتی به نظر می رسد منشأ خدایان کنعانی و یهودی یَو و یِهوه بدین خدای جَو و هوا و تندر و جنگ یعنی انلیل/هُبل می پیوندد. چون گفته شده است:

We shall use further name Yahwe as the similar name is carried by the Canaan god of a thunder-storm, agriculture and war Yaw - the son of the god El/Il (the last name is translated as "God"). God Jav also referred to as name Bal, Vaal, i.e. "Lord". (The common origin of the Gods names Yahweh (Jehovah) and Zeus).

مطابقت شاپورخواست و کوذشت/کورشت با چغلوندی و کوهدشت

از آنجاییکه ابن‌ حوقل‌، الشتر را در میان‌ راه‌ ری‌ به‌ شاپورخواست‌ نوشته‌ است‌ (2/358) لذا شاپورخواست و کورشت حمدالله مستوفی که در سمت راست روستای حسن آباد جنوب بروجرد بوده اند، مطابق چغلوندی و کوهدشت هستند که حدس میزنند این شهر دومی در جای شهر قدیمی با شکوهی قرار گرفته است. این موضوع با فاصله راههای قدیمی هم همخوانی دارد: اصطخری در توصیف راهی که از همدان به خوزستان می‌رود و ذکر مسافات آن آورده‌است که اول از همدان تا رود آور هفت فرسنگ و از رود آور تا نهاوند هفت فرسنگ و از نهاوند تا لاشتر (الشتر) ده فرسنگ و از لاشتر تا شابرخاست دوازده فرسنگ و از شابرخاست تا لور (کنار اندیمشک) سی فرسنگ است و ابن حوقل نیز به همین اندازه مسافت از نهاوند تا لاشتر ده فرسخ و از لاشتر تا شاپورخواست دوازده فرسخ اشاره کرده‌است. به نظر می رسد کوهدشت (کوذشت خبر مسعودی) در اساس به صورت کوذشت/کوت شت (محل دژ) بوده است و شاپورخواست (شاپورنامشهوم، به لغت کاسی یعنی از آن پشتیبان خدا) همان چغلوندی حالیه بوده است.

مطابقت خواهران لات و منات و عزی با الهه های سهم و تقدیر یونانی (موئیراها)

خواهران موئیرا (سهم و تقدیر) یعنی کلوثو (ریسنده عمر)، لاخِسیس (سهم دهنده عمر) و آتروپوس (بی بازگشت بُرنده عمر) که تحت رهبری پدرشان زئوسِ تقدیر بوده اند، به وضوح با دختران الله، لات (از ریشه اللَت، به هم بندنده)، منات (از ریشۀ مَنِیّة، بخشیدن تقدیر) و عُزّی (از ریشه عَزَّ، انجام نشدنی کننده) قابل قیاس می باشند. موئیراها تحت نام نورناها (ریسنده ها) به اساطیر کهن اسکاندیناوی هم راه یافته اند. نامهای ایشان اورد (تعیین کننده سرنوشت)، وِرداندی (حفظ کننده) و اس‍کولد (بُرنده) ذکر شده است.

الهه های نظم و سهم (دِوی شاکتی) در اساطیر هند تحت نام پرواتی (آفریننده)، دورگا (حفظ کننده) و کالی (ویران کننده) آمده اند.

نام امشاسپندان زرتشتی که بر گرفته از نام و نشان خدایان بابلی به نظر می رسند

منشأ بابلی نه امشاسپند ماههای ایرانی

نظر به اینکه در کتاب پهلوی بندهش نام ماههای ایرانی هر کدام نام امشاسپندی محسوب هستند و نام نه امشاسپند آن در وداها دیده نمیشوند و اینکه معانی نام آنها با نام و نشان خدایان ماههای معادل بابلی مربوطه همخوانی دارند، لذا تصور میکنم شش امشاسپند اول سال یعنی فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد (بیمرگ) و شهریور از نام و نشان تقویم ایزدان بابلی، آنو، ائا (فریبنده آداپا در باغ عدن)، سین (هور) ملقب به گوسالۀ جوان انلیل (هاربه)، آداد (تیشتر) تیر/نیزه به دست، تموز/دوموزی (فرزند زندگی) و ملوخ (شاه) گرفته شده اند. سه ماه پاییز به نام ایزدان ایرانی مهر و آبان (ناهید) و آذر هستند. نام ماه مهر دقیقاً در مکان ماه ایزد خورشید شمس (ماه هفتم) قرار گرفته است که ماه آغازین نیمه دوم سال بوده است. ماه آبان (ناهید) از سویی در اساس به جای ماه آب بابلی متعلق به الهه ستاره ناهید (ماه دهم) یعنی نین شوبور (الهه شرق) و از سوی دیگر همچنین به جای ماه الهه اولولو ایشتار (ماه پایانی نیمه اول سال، ماه ششم) است. ماه آذر به جای ماه آدار بابلی ماه مخصوص اِرّا (ایزد خشکی و گرما) است. تصور میکنم نام و نشان سه ماه زمستان نیز منشأ بابلی دارند که اسفند (آرامش دهنده مقدس) با اینانا (الهه آرامش دهنده آسمانی)/ایشتار(الهه مقدس) ماه اولولو (ماه پایانی) مطابق می نماید. دی (خدای بزرگ) و بهمن (نیک منش) نیز می توانند مردوک و آشّور (خندان) باشند. این امر استبعادی ندارد، چون بابل پایتخت فرهنگی ایران در دورۀ هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان بوده است. در رابطه با مطابقت امشاسپند بهمن با خدای ملی آشوریان یعنی آشّور گفتنی است: نام اساطیری دژ بهمن هم که کیخسرو (کیاخسار، هوخشتره) ویران کرده است نشانگر شهر آشور و نینوا مراکز آشوریان است. در تقویم ایرانی جای اِرّا (آذر) و مردوک (دی) را در ترتیب ماههای مربوطه عوض شده است. به نظر می رسد رقابت موفقیت آمیز اِرّا (ایزد خشکی و گرمای ماه آدار) در مقابل مردوک (دارنده سمبل مار موش هوشو) در اساطیر بابلی بوده باشد که در اساطیر ایرانی به معادلهایشان آذر و اژی دهاک سرزمین بَوری (دارنده مارسمّی سرزمین بابل) نسبت داده شده است.

در مورد مطابقت ملوخ با شهریور گفتنی است: به احتمال زیاد نقش ذوب فلز مُلک/ملوخ/شهریور اشاره به آتشی است که در درون تندیس ملوخ برای سوزاندن قربانی روشن می شده است:

Rabbinical tradition depicted Moloch as a bronze statue heated .with fire into which the victims were thrown.(wikipedia). چون متقابلاً در مورد شهریور: " آنان به درون گودال دوزخ که از آنجا به زمین تاخته بودند، فرو افکنده میشوند و شهریور بر روی سوراخی که ایشان به آن داخل افکنده شده اند فلز گداخته می ریزد." (بهار، بندهش، صفحه 75)

شباهت سروش با ایزد بابلی نبو/نینورتا

سروش (شنوای کلام ایزدی) پاینده پیمانها و همراه امشاسپند بهمن شباهت زیادی به نبو (نامیده و اعلام شده) خدای حکمت و حامی دبیران و وزیر و مشاور مردوک/آشور دارد. چه خود امشاسپند بهمن (نیکوکار) معادل آشور (خندان) به نظر می رسد. حتی پلنگینه پوش بودن سروش با نبو/نینورتای شیروش همخوانی دارد. در تورات اسماعیل (شنوای خدا) و هاجر (حاجر، الهه سنگها) و ابراهیم (پدرعالی) در رابطه خدایگانی با نبو/نینورتا و نین خورساگ (الهه سنگهای بیابانی) و ائا (خدای اعماق آبها) همخوانی دارد. به نظر می رسد نام های عرب (آری-بی، آنانکه پدرشان شیروش است) و تازی (سگ شکاری/منظور شیر) در رابطه با نبو/نینورتای شیروش به عنوان خدای قبیله ای اعراب بوده باشند.

نظر به چنین منشأ و معنی نام عرب یعنی کسانی که پدرشان شیر درنده (سمبل نینورتا) است، می توان نام آرامیها را نیز به صورت آرا-اَمی به معنی قومی گرفت که مادرشان شیر درنده (سمبل ایشتار/آستارته) است. لذا به نظر می رسد دلیل اینکه کشور آرامیها نزد یونانیها سیریا (سوریه) نامیده شده است به واسطه زبانهای هندوایرانی بوده است که در آنها شیر-یه (سانسکریت شورَ-یه= منسوب به شیر ماده) به جای نام آرامی به کار رفته است. حتی نام قدیمی دیگر سوریه یعنی شام به صورت سائیمهه در سانسکریت و به صورت صم در عربی از اسامی شیر درنده است.

مطابقت نریوسنگ با هندورسانگای سومری

تنها تشابه جزء دوم نامهای ایشان یعنی سنگ (پیام) و سانگا (پیام رسان روحانی) نیست که نریوسنگ را همان هندورسانگای نیکوکار بابلی ملقب به "مبّشر سرزمین" مشاور اوتو (خدای خورشید) و نماینده آنو (خدای آسمان) در رابطه با آتش نشان می دهد. بلکه می دانیم که نریوسنگ (مرد پیام) نیز همان طور که پیام سلطانی در مقاله نریوسنگ آورده است: "در رابطه با آتش نافه شهریاری است و پیام رسان اهورا مزدا است و ایزد نریو‌سنگ از همرزمان اصلی ایزد مهر در نبرد با دیو «نیرنگ» است. در صحنه‌ ای که نبرد ایزد مهر با دیو نیرنگ متصوّر شده است، ایزد مهر خود را با گامهای تند به گردونه تیز‌تک خویش می‌ رساند و آن را شتابان می‌راند. همچنین ایزد سُروش و ایزد نَریوسَنگ او را در نبرد با نیرنگ همراهی می‌کنند و ایزد خورشید مهر، دیو نیرنگ را در میدان جنگ، در نبردی تن به تن، می‌کشد. ایزد نریوسنگ ایزد مهر را در مراقبت از پیمان‌ها نیز یاری می‌رساند."

پس از قرار معلوم هندورسانگا مأخذ نام نریوسنگ و این خود مأخذ نام جبرئیل (مرد پیام خدا) است. فرشتگان مقرّب توراتی و قرآنی دیگر یعنی اسرافیل (درخشان مثل آتش) و میکائیل (همسان خدا) و عزرائیل (یاور خدا) به ترتیب مطابق با ارّا/آذر (ایزد آتش روز رستاخیز)، ایشوم (فرمانده)/هندورسانگا/نریوسنگ (مرد پیغام خدا) و موت (ملک الموت)/موت/موسه/موسن (یاور و همکار خدا) می باشند. پس ایراد یهود مدینه بر پیامبر اسلام در اینکه پیامرسان خدا میکائیل بوده نه جبرئیل ناوارد بوده است چون در بابل کهن ایشوم/میکائیل و هندورسانگا/جبرئیل غالباَ یکی گرفته میشده اند.

Babylonian calendar

Season Month name Presiding deities Zodiac sign Hebrew equivalent Gregorian equivalent

Reš Šatti 1 Araḫ Nisānu

'Month of the Sanctuary'

Anu and Bel KU (Aries) Nisan March/April

2 Araḫ Āru

'Month of the Bull'

Ea (Taurus) Iyar April/May

3 Araḫ Simanu Sin BI(KAŠ) (Gemini) Sivan May/June

4 Araḫ Dumuzu

'Month of Tammuz'

Tammuz (Cancer) Tammuz June/July

Mišil Šatti 5 Araḫ Abu āru (Leo) Av July/August

6 Araḫ Ulūlu Ishtar (Virgo) Elul August/September

7 Araḫ Tišritum

'Month of Beginning'

(i.e. the start of the 2nd half-year)

Shamash (Libra) Tishrei September/October

8 Araḫ Samna

'Month of Laying Foundations'

Marduk (Scorpio) Cheshvan October/November

Kīt Šatti 9 Araḫ Kislimu Nergal (Sagittarius) Kislev November/December

10 Araḫ Ṭebētum

'Month of the Forthcoming of Water'

Pap-sukkal saḫ 'ibex' (Capricorn?)

Tevet

December/January 11 Araḫ Šabaṭu qā (Aquarius?) Shevat January/February

12 Araḫ Addaru ~ Araḫ Adār

'Month of Adar'

Erra (Pisces) Adar February/March

Intercalary 13 Araḫ Makaruša Addari

~ Araḫ Ve-Adār Ashur In year 17 of 19-year cycle, the intercalary month was named Araḫ Ulūlu.

https://en.wikipedia.org/wiki/Babylonian_calendar

معنی جونقان

جونقان می تواند به معنی محل هاون بزرگ سنگی بوده باشد که در قدیم برای کوبیدن خرد کردن ریشه خشک چوغان (چوب و ریشه کوبیده و کف کننده و برای شستشو) مورد استفاده قرار می گرفت.

مطابقت نریوسنگ با هندورسانگای سومری

تنها تشابه جزء دوم نامهای ایشان یعنی سنگ (پیام) و سانگا (پیام رسان روحانی) نیست که نریوسنگ را همان هندورسانگای نیکوکار بابلی ملقب به "مبّشر سرزمین" مشاور اوتو (خدای خورشید) و نماینده آنو (خدای آسمان) در رابطه با آتش نشان می دهد. بلکه می دانیم که نریوسنگ (مرد پیام) نیز همان طور که پیام سلطانی در مقاله نریوسنگ آورده است: "در رابطه با آتش نافه شهریاری است و پیام رسان اهورا مزدا است و ایزد نریو‌سنگ از همرزمان اصلی ایزد مهر در نبرد با دیو «نیرنگ» است. در صحنه‌ ای که نبرد ایزد مهر با دیو نیرنگ متصوّر شده است، ایزد مهر خود را با گامهای تند به گردونه تیز‌تک خویش می‌ رساند و آن را شتابان می‌راند. همچنین ایزد سُروش و ایزد نَریوسَنگ او را در نبرد با نیرنگ همراهی می‌کنند و ایزد خورشید مهر، دیو نیرنگ را در میدان جنگ، در نبردی تن به تن، می‌کشد. ایزد نریوسنگ ایزد مهر را در مراقبت از پیمان‌ها نیز یاری می‌رساند."

پس از قرار معلوم هندورسانگا مأخذ نام نریوسنگ و این خود مأخذ نام جبرئیل (مرد پیام خدا) است.

معنی محتمل نامهای هپتالان

نامهای هفتالیت (هفت -تالیت، تشکیل شده از هفت [ایل و خانوار]) و هفتواد (هفت خانوار) و نامهای آنها در نزد چینیان یعنی یِدا (یتدی ترکی= هفت) و هوآ (هفت) نشانگر تشکیلات هفت قبیله ای آنان بوده و لقب هون و توروشکای آنان (شاه تُرکها) اشاره به تقدیس توتم گرگ در میان هپتالان دارد.

معنی احتمالی خوسف

احتمال دارد خوسف با توجه به درخت انار بزرگ معروف کهن آن به معنی محل درخت انار بوده باشد: कुचफल kucaphala m. pomegranate, फल phala n. fruit

خوسف. (اِخ) نام ناحیتی است به بیرجند و بدانجا درخت اناری است که محیط تنۀ آن متجاوز از ۸۰ سانتیمتر است و هر سال ۴۰۰ کیلوگرم بار میدهد. (از یادداشت دهخدا).

جزء انا در انار به صورت اننه در سانسکریت به معنی خوراک است و جزء دوم به صورت رَ به معنی با شکوه یا به صورت لوهه/روهه (سرخ) است لذا انار بدین شکل خود به معنی خوراک با شکوه و سرخ است. چنانکه مجید روهنده به نقل از هارولد والتر بیلی اشاره کرده "در زبان ختنی-سکایی khoca و heina به معنی سرخ هستند". لذا اینها ریشۀ واژۀ خوسف و هنار/هینار/انار به معنی برخوردار از سرخی به نظر می رسند. در فرهنگنامه های فارسی خوچ/خوس به معنی گوشت سرخ تاج خروس و پارچه سرخ سر نیزه باقی مانده است و جزء پ (پی) در خوسپ/خوسف (میوه سرخ) می تواند به معنی خوراک و میوه باشد.

بحثی در باب مطابقت نوذریان و هخامنشیان

Artiston Fareh Vashi

واژۀ اسفنديار در اوستا ‹‹اسپند داد›› يا ‹‹سپند دات›› است. به چمار عدل پاك. اسپند به چم پاك و ‹‹داد›› به معنی عدل. اسفندی را هم كه روی آتش دود می كنند به شوند پاك كنندگی اسفند ناميده اند.

Javad Mofrad

در رویداد نامه کرخ بیت سلوق داریوش فرزند الهه میناسهانی (سپنت آرمئیتی) ذکر شده است. لذا سپنداته (آفریده سپنت) فرزند ویشتاسپ همانطور که هرتسفلد گمان می کند همان داریوش پسر ویشتاسپ است. اعقابشان هم همخوانی دارند: بهمن اسفندیار (خشایارشا)، اردشیر بهمن (اردشیر درازدست)، داراب (داریوش دوم)، دارا (داریوش سوم).

Kurosh Nazemi

همه تاریخ نویسان یونانی که در باره زرتشت نوشته اند در عهد هخامنشی می زیسته اند. اگر زرتشت در زمان هخامنشیان ظهور میکرده باید آنها از آن اطلاع میداشتند. چگونه ممکنه هرودوت تاریخ نویس سرشناس یونانی که همزمان با داریوش بزرگ میزیسته و حتی از بیان کوچک ترین اتفاقات تاریخ ایران هم هرگزامتناع نکرده. از همزمان بودن پیامبر ایرانی وپدر داریوش آگاه نبوده باشد و یا اگر بوده در امر به این مهمی سکوت کرده باشد.

داریوش بزرگ از پدرش به عنوان ساتراپ یکی از ایالتها نام میبرد در صورتیکه زرتشت به حامی خود عنوان شاهی میدهد. داریوش بزرگ پس از پادشاه شدن..در سنگ نبشته بیستون..نزدیکترین یاری کنندگان خود را بدقت بر میشمارد و آنها را بویژه در جهان آینده سفارش میکند...چگونه است که یکباره جاماسپ کیانی ...فرشوشتر نامدار و خود پیامبر را که در این راستا مهمترین یاری دهنده او بوده است را یکسره فراموش میکند!!

دیدگاه هرتسفلد بر این راستا که اسفندیار همان داریوش هخامنشی میباشد بسیار سست و ناتوان بود و دیگر تاریخ نویسان آن را نپدیرفتند.

Javad Mofrad

هرتسفلد کسی را هم در همان عهد نوذریان ویشتاسپی به عنوان زرتشت سپیتمان معرفی می نماید که مورد توجه محققین قرار نگرفته است: او همان سپیتاک سپیتمان پسر ملکه آمیتیس دختر آستیاگ و پسر داماد و ولیعهد آستیاگ یعنی سپیتمه و پسر خوانده کوروش است که در زمان پدر بزرگش حاکم آذربایجان (از دروازه تنائیس/دربند تا دروازه کاسپی/گرمسار) و در عهد پدر خوانده و پدرزنش، کوروش حاکم دربیکان سمت بلخ و ناظر امور هندوستان بوده است. نوذریان دارنده اسبان تیز با پاسارگادیان در معنی دارنده گله های عالی و هوگوها (دارنده رمۀ خوب) همخوانی دارند. فرشوشتر در معنی دارنده عصای تازه (حاکم جدید= نوذر) می تواند در مقابل فرتره ها (حاکمان قدیم) به کوروش اطلاق شده باشد. جاماسب در معنی اسب پرور با پرکساسپ (دارای جای اسبان فراوان) /اوروپاست (دارای مال بند گسترده) درباری عهد کمبوجیه و بردیه همخوانی دارد.

نامهای سکا/تور/اسکیث/اسکولو(ت) جملگی به معنی دارندۀ توتم بزکوهی/قوچ وحشی بوده اند

کمربند زرین سکایی که اثری هنری و زیبا و بی بدیل است. این کمربند از جنس طلاست و در یکی از گورهای سکایی واقع در کریمه کشف شده است. منطقه ی باستانی کریمه در جنوب اوکراین واقع شده و در زمان باستان جزیی از قلمرو سکاها بوده است.

این اثر زیبا و بی نظیر در قسمت انتهایی به قوچی وحشی و زیبا ختم می شود که نمادی از قدرت و باروری در دنیای باستان بوده است. (علی آریایی)

چنانکه گفته میشود سکا/شکا به احتمال زیاد به معنی شاخ دار به همین قوچ وحشی به عنوان حیوان توتمی سکاها اطلاق میشده است. تور هم در قفقاز نام نوعی بزکوهی است. اسکیث (سکه-ایس) را هم میشود به معنی پرستنده قوچ وحشی گرفت. اسکولو هم به صورت اسکول در بلوچی و کردی به معنی غزال است. شکه/سکا به معانی حیوان علف خوار، شاخدار، نیرومند و گردنده، نام مناسبی برای بزکوهی/قوچ وحشی بوده است.

هرودوت میگوید که اسکیتان در کمربند خود جام-کوزه ای به همراه دارند. از آنجاییکه کوزَ در زبان روسی به معنی بُز است لذا اشاره وی به این کمربند بوده است.

لذا به نظر می رسد نامهای کوزاک و اسلاو (اسکلاو) بر گرفته از همین کوز/اسکول (بزکوهی/قوچ وحشی) بوده باشند. نام کوزاک به شکل کوچاک به ترکی معنی قوچ سرور را می دهد و این می توانست اسم ترکی سکاها (اسکیتان) باشد، در مقابل کازاخ (غاز سرور).

نامهای لیپوکسائیس و آرپوکسائیس و کولاکسائیس/اسکولو در اساطیر ایرانی از سویی با هوشنگ/تخموروپه، تهمورث و جمشید از سوی دیگر با سلم و تور و ایرج جایگزین شده است.

معانی محتمل نام آتشکدۀ آذرگشنسب/آذرگشسب

در بندهش آمده‌است که "آذرگشسب تا زمان پادشاهی کیخسرو همواره پناه جهان بود، وقتی که کیخسرو «بتکدهٔ دریاچهٔ چی چست» را ویران کرد، آن آتش به یال اسب او فرو نشست و سیاهی و تیرگی را برطرف نمود و روشنایی بخشید. به طوریکه او توانست بتکده را ویران کند. در همان محل در بالای کوه اسنوند (سهند) پرستشگاهی ساخت و آذرگشسب را فرو نشاند".

لذا به نظر می رسد نامهای اذرگشنسب/آذرگشسب و آذرخَش (در هیئت آذر-رخش) به معنی جرقه آتش منسوب به اسب نر درک می شده است:घोष ghoSh m. crackling of fire

ولی آذرخَش می توانست بدین هیئت خود معنی آتش پادشاهی (آذر-خشیه) را بدهد چه نام بومی ویرانه آتشکدۀ جنوب غربی کوه سهند یعنی معبد گایین گبه/کایین گابه را نیز در این رابطه می توان معبد منسوب به اسب شاهی گرفت. بنا به گفته برخی نویسندگان عهد اسلامی آتش این آتشکده (آتش برزه) در عهد خسرو انوشیروان به شهر شیز (تخت سلیمان) منتقل شد.

همان طور که کتاب بندهش در مورد جای آتشکده آذرگشسب می گوید "در بالای کوه اسنوند (سهند)" و آن اشاره به معنی برزه (بلندی) است. بَرِز در اوستایی به معنی تخت و گستراک بر روی زمین کشیده یا گسترده نیز هست. لذا در اساس به معنی تختگاه و مرکز بوده است. چون مطابق کتاب زادسپرم (فصل11-9) " آتش آذرگشنسب را بر اسنوند در آذربایجان تخت نشین نمودند". دلیل اینکه در عهد ساسانی منطقه برزه را ایرانویج (ایران اصلی و مرکزی) می خوانده اند به جهت همین معنی برزه (تختگاه و مرکز) در ولایت مراغه بوده است.

معنی محتمل نام شهر توج/تائوکه باستانی

نامهای توج (تو-اوس) و تائوکه (تئو-کا) را میشود به معنی چشمه توانا گرفت. در مکان این شهر نیز محلی به نام چشمه قراردارد. نام باستانی تمو-کان-رانمسا (محل پهلوی چشمۀ سیاه) آن نشانگر ناحیۀ بردک سیاه و سنگ سیاه و چشمه است:

باستانشناس غلامحسین نظامی با توجه به دو کاخ باستانی بردک سیاه و سنگ سیاه در دورودگاه و چشمه را در کنار رود دالکی در محل تلاقی دو شاخه آن (رود شاپور و رود شور) همان تائوکه/توج می داند. نئارخوس با کشتی به جوار آن رسیده بود. این مطابقت تائوکه با بُرازجان (محل واقع در بلندی) را نفی می کند. خصوصاً اینکه در نقشه های بطلمیوسی برازجان با تائپه (محل واقع بر تپه) مطابقت می نماید. لذا بُرازجان اصلی در همان محل باستانی مرو (به سانسکریت یعنی تپه) قرار داشته است. به نظر می رسد نام شهر پارچه های کتانی توج به وساطت کلمه عربی دَرّارة (کارخانه ریسندگی) به درودگاه تبدیل شده است.

مطابقت نام و نشان سهراب و برزو با سوخرا و برزویه

تصور من این است که برزو (برزویه) پسر سوخرا (سهراب) سردار معروف ساسانی فرمانروای سیستان، سرزمین خانواده گرشاسب/رستم سیستانی (سورنا) است. سوخرایی که قهرمانیش را در سمت بلخ و سیستان در پیش خشنواز فرمانروای هپتالان انجام داده بود. به نظر می رسد حکایات منسوب به اینها از طریق روایات شفاهی افسانه وار وارد شاهنامه و ملحقات شاهنامه شده است. همانطور که روایت کشتی گرفتن پدر وی سوخرا (سهراب) با شاپور پهلوان قباد و مغلوب شدن سوخرا و کشته شدن وی دست مایه داستان رستم و سهراب شده است. در اوستا و کتابهای پهلوی صحبتی از سوخرا و برزو نشده است: به عقیدۀ برخى از محققان ظاهرا اندرز بزرگمهر (وزرگمهر) در قرن دوّم هجرى (هشتم میلادى) نقل كرده، خود قسمتى از مقدمۀ كلیله و دمنه است كه برزویه آن‌را از كتاب پنچا تنتره سانسكریت ترجمه نموده و قسمتى اقتباس از اندرزهاى قدیم‌تر است.(پندنامك ى و زرگمهر، اندرزى آذربدمهر سپندان خسروى گواذان را پشوئن سنجانا در گنج شایگان طبع كرده است (بمبئى سال ١٨٨۵ میلادى))

بى‌تردید بزرگمهر حكیم یكى از فاضل‌ترین مردمان و یكى از بزرگ‌ترین متفكران آن قرنى است كه پس از آن دولت ساسانى منهدم و با حمله تازیان به ایران منقرض گردید. از طرفى بنا به تحقیق خاورشناسان بزرگمهر نام شخص بخصوصى نبوده بلكه عنوان و نام مقامى از مقام‌هاى كشور بوده است كه آن عنوان را در دورۀ ساسانى وزرگ فرمذار (بزرگ فرمذار) یعنى وزیر اعظم مى‌گفتند كه ظاهرا بزرگمهر یا بزرجمهر هم تصحیف عنوان بزرگ فرمذار بایستى باشد. این بزرگ فرمذار زمان انوشیروان را پسر سوخرا (زرمهر) دانسته‌اند و چون سوخرا ملقب به بختگان بود از این‌جهت بزرگمهر را نیز پسر بختگان نوشته‌اند.

در مورد مطابقت خود سوخرا (سرخ) با سهراب گفتنی است: طبری گوید: "شاپور رازی از در در آمد و با مواضعه ای که قبلاً با قباد داشت به سوخرا گفت. چرا در پیش شاهنشاه نشسته ای؟ سوخرا وی را پاسخی داد و شاپور سوخرا را دشنام داد و آزرد و آن دو در پیشگاه قباد با هم جنگیدند. شاپور جوان بود و سوخرا پیر، شاپور او را بیانداخت و با کمربندش بست و به زندان افکند و بعد از چندی او را بکشتند.. این واقعه از آن به بعد بر سر زبانها افتاد و این مثل از آنجا پیدا شد که باد سوخرا بنشست و باد شاپور برخاست."

معنی نام کپادوکیه در رابطه با کیمریان آنجا

نامهای کپادوکیه و کته پتوکه از عهد مادها و هخامنشیان و بعد از ظاهر شدن کیمریان در آن ناحیه میگردد. هرودوت می گوید که مردم آنجا سریانی (سوریانی/شوریانی = منسوبین به شیر) نیز نامیده میشوند. از اینجا راهنمایی میشویم به اینکه دو نام کپادوکی و کته پتوکی را نیز در رابطه با همین معنی مدّ نظر قرار دهیم: کپه-توکی در سانسکریت به معنی فرزند حیوان شریر و درنده (فرزند شیر درنده) معنی می دهد. کته پتوکی را هم میشود در زبانهای هندوایرانی به معنی محل منسوب به درنده قوی (شیر) گرفت. در کتابهای پهلوی نام کپادوکیه به شکل گوپت (گاو افکن= شیر) یاد شده است. خود نام کیمری/گومری (کشنده و مغلوب کننده گاو) هم در همین رابطه قابل توجه است. چون کیمریا/خیمیریا در فرهنگ یونانی جانوری با تجسم شیر-بزکوهی-مار (حیوانات توتمی کیمریان) است. ولی به نظر می رسد مخلوق تیامات (مخلوق عجیب و بدوی) خوانده شدن توگدامه کیمری (مخلوق گاو توانا) در رابطه با خود نام وی بوده باشد. هیئت لیگدامه نام وی را در سانسکریت می توان به معنی مخلوق گوزن گرفت. در اوستا و کتابهای پهلوی نام توگدامه کیمری به صورت اغریرث تورانی (تورانی نیک رفتار یا کسی که ارابه اش پیشرو هست) و سرزمین وی سئوکستان (سرزمین سمت بر آمدن نور= آناتولی) ذکر گردیده است. توگدامه (اغریرث) و فرائورت (فرود سیاوش) به دست مادیای اسکیتی (افراسیاب) به ترتیب در شهر گنجه اران و کیلیکیه کشته شده اند.

منشأ روغن تدهین عیسی مسیح

در این مطلب به معانی مختلف نام خدای شفابخش فینیقی به نام اشمون پرداخته شده است. یکی از معانی نام وی را روغن و تدهین شده با روغن گرفته اند که در رابطه با عیسی مسیح بسیار قابل توجه است. در کتاب ساباتینو موسکاتی در مورد فینیقی ها او با ایزد پزشکی یونانی اسکلپیوس و تحت لقب شاهزاده مقدس با آدونیس (سرور) ایزد میرنده و زنده شونده رستنی ها مقابله شده است.

http://hemed.univ-lemans.fr/cours2012/en/co/grain2.html

شباهت سروش با ایزد بابلی نبو/نینورتا

سروش (شنوای کلام ایزدی) پاینده پیمانها و همراه امشاسپند بهمن شباهت زیادی به نبو (نامیده و اعلام شده) خدای حکمت و حامی دبیران و وزیر و مشاور مردوک/آشور دارد. چه خود امشاسپند بهمن (نیکوکار) معادل آشور (خندان) به نظر می رسد. حتی پلنگینه پوش بودن سروش با نبو/نینورتای شیروش همخوانی دارد. در تورات اسماعیل (شنوای خدا) و هاجر (حاجر، الهه سنگها) و ابراهیم (پدرعالی) در رابطه خدایگانی با نبو/نینورتا و نین خورساگ (الهه سنگهای بیابانی) و ائا (خدای اعماق آبها) همخوانی دارد. به نظر می رسد نام های عرب (آری-بی، آنانکه پدرشان شیروش است) و تازی (سگ شکاری/منظور شیر) در رابطه با نبو/نینورتای شیروش به عنوان خدای قبیله ای اعراب بوده باشند.

نظر به چنین منشأ و معنی نام عرب یعنی کسانی که پدرشان شیر درنده (سمبل نینورتا) است، می توان نام آرامیها را نیز به صورت آرا-اَمی به معنی قومی گرفت که مادرشان شیر درنده (سمبل ایشتار/آستارته) است. لذا به نظر می رسد دلیل اینکه کشور آرامیها نزد یونانیها سیریا (سوریه) نامیده شده است به واسطه زبانهای هندوایرانی بوده است که در آنها شیر-یه (سانسکریت شورَ-یه= منسوب به شیر ماده) به جای نام آرامی به کار رفته است. حتی نام قدیمی دیگر سوریه یعنی شام به صورت سائیمهه در سانسکریت و به صورت صم در عربی از اسامی شیر درنده است.

منشأ نام هند

نام هند را غالباً به درستی بر گرفته از نام سِند (سینَ-دها، مجتمع رودخانه ها، شطّ) می گیرند. مطابق هنریک ساموئل نیبرگ، فرگرد اول وندیداد در بند ۱۹ می گوید: "پانزدهمین جا و شهرها که اهورامزدا آفرید سرزمین هَپتَ هیندو بود، آفت آنجا نشان شناسایی سرکش (سیاه رنگی) و گرمای سرکش بود".

لذا به نظر می رسد نام هپت هیندو در نزد ایرانیان به معنی سرزمین هفت شطّ می بوده است، حرف "س" سانسکریتی در ایرانی تبدیل به "ه" گردیده است.

در باب معانی تاجیک (دادیک) و دری (دربیک، دروپیک)

هرودوت در منطقه بین افغانستان و تاجیکستان از مردمی به نام دادیک نام برده و پیرنیا در تاریخ ایران باستان آن را صورت اصلی نام تاجیک دانسته است.

دو نام دری و تاجیک هر دو سابقه تاریخی دارند و دری از نام قوم دربیک/دروپیک آمده و تاجیک از دادیک. این دو نام را هرودوت و کتسیاس آورده اند. در تاجیکستان هنوز منشأ آنها را نمی دانند. و نمی دانند که صورت اصلی نام دوشنبه دژ انبه (دژ انبوه) است که همان شهر واشگرد/ویشگرد (دارای دژهای فراوان) است. در لشکرکشی اسکندر به افغانستان (باختر، آراخوزی، پروپامیزاد) نام دادیک ها را به یونانی اِوِرگت (خیّر) آورده اند. نام دیگر ایشان را آریماسپی (منسوب به آرام کننده اسبان) آورده اند که نام آریماسب آن ها مأخوذ از نام ایزد قبیله ای ایشان ایزد گیاه هوم است که تحت اسامی درواسپ/لرواسپ و اپم نبات ایزد سالم نگهدارنده اسبان به شمار می رفته است. پس بدین ترتیب آریماسپی در اینجا یادآور همان نام پارسیان دربیکی/دروپیکی (دارندگان گیاه غذایی) یا همان سکائیان پارسی برگ هومه است که از سمت جنوب و غرب بین هندوستان و دریای مازندران گسترده بوده اند.

همخوانی نام ایل باصری با پاسارگادی

مطابق احسان یوسفی. عشایر پارس. قشقایی، ۱۳۹۳: "ایل باصری ایلی فارسی زبان است. سنتاً قشلاق این ایل در مناطق شمالی لارستان و ییلاقشان در بلوک مرودشت، پاسارگاد و اقلید بوده‌است. نیاکان باصری‌ها گروهی از طایفهٔ پارس به نام طایفهٔ پازارگادیا یا پاسارگادیان خوانده می‌شدند که در قرون اولیه میلادی به نام کاریانیان (جنگاوران) شناخته می‌شدند. باصری معرب واژه پاساری به معنی اهل پاسارگاد است": پس-اری= پس-ارکادی= دارای گلۀ عالی.

पशु pazu m. cattle, आर्य Arya adj. honorable

अर्चति { अर्च् } arcati {arc} verb 1 brilliant

و در اوستا در رابطه با زرتشت و نوذریان (خاندان ویشتاسپ هخامنشی) از ایلی به نام هوگَوَ (دارای گله های خوب)/هووه و رهبرشان فرشوشتر (دارای عصای سلطنتی نو= نوذر) به عنوان پدر زن زرتشت سپیتمان (به تصور هرتسفلد همان سپیتاک سپیتمان پسر خوانده کوروش) سخن رفته است: در آبان یشت پارۀ ۹۸ آمده است: " از پی ستایش اناهیتا مزدیسنان برسم به دست گرفته در آیند. او را هووُیان (هوگوویان) بستودند و نوذریان ستایش کردند. هوویان (ثروتمندان) از او دارایی خواستند و نوذریان اسبهای تندرو. دیری نپایید که هوویان توانگر شدند و نوذریان نیز کامیاب گردیدند. ویشتاسپ در این کشورها از اسبهای تیز تک بر خوردار گردید".

اگر نام باصری/بساسیری متأخر باشد می توان آن را به صورت بِسی-سورو به ترکی به معنی گله پرور گرفت که در این صورت نیز ترادف آن با پاسارگادی در معنی دارای گله عالی تصادفی به نظر نمی رسد.

ریشۀ محتمل گیو و گَو

به نظر می رسد ریشۀ نام گیو و واژۀ گَو به معنی جنگجوی پیروزمند (جی-وی = زنده دستگیر کننده دشمن یا پیروز بر دشمن) در واژۀ سانسکریتی زیر محفوظ مانده است:

जीवयति { जीव् } jivayati { jiv } verb caus. keep alive

آیا نامهای ایران و پارس و شیراز به معنی سرزمین شیر بوده اند؟

معنی نام پارس و شیراز:

نظر شخصی من این است شیراز همان شیراکوم منابع عیلامی و پرسپولیس منابع یونانی بوده و تخت جمشید نه خود شهر پرسپولیس بلکه قصر های پادشاهی شهر پرسپولیس بوده است. در مجموع حال بدین نتیجه قابل توجه می رسم که چهار نام تیرایزیش (محل درندۀ نیرومند و سریع/شیر یا پلنگ)، شهر پارسه (شهر منسوب به شیر یا پلنگ که از زبانهای قدیم ایرانی به ترکان رسیده)، شیراکوم منابع عیلامی (محل حوض منسوب به شیر) و شیراز (محل منسوب به شیر) جملگی نامهای شهر شیراز و همچنین سرزمین پارس بوده اند. واژۀ پارس به صورت پِرِثَ به معنی پرخاش و ستیزه کننده نام مناسبی برای درندگان بزرگ (شیر و پلنگ و ببر) بوده است. بنا براین اگر شهر پارسه (شهر پرسپولیس) را همان شهر شیراز بگیریم نتیجه میشود که نام پارس به معنی شیر بوده است. لذا بی جهت نبوده است که درفش کاویانی پارسیان هخامنشی از پوست شیر یا پلنگ ساخته شده بود. بر روی درفش کهن تر شهداد دو شیر نشسته نقش بسته و به بالای آن نظیر درفش کاویانی عقابی پر گشوده است. در درفش کاویانی نقش شیر (آرو/آری در زبانهای سومری و سامی) در مقام سمبل ایزد مهر (ویشنو) با ستاره چهار پر خورشیدی سمبل ایزد مهر (در مقام ایزد شمس) جایگزین شده است.

तुर tura adj. powerful, तुर tura adj. quick, तुर tura adj. hurt. आशा AzA f. region

शुर zura m. lion (z=sh). कूम kUma n. pond

از اینجا می توان چنین نتیجه گرفت نام آریائی (نجیب) برای پارسیان هخامنشی متأثر از آرو/آری بین النهرینی به معنی شیر بوده است و در نقش تخت جمشید شیری (پارسی) که گاوی را مغلوب می کند سمبل ایزد مهر پارسیان است که بر گاو سمبل مردوک (گوساله رب النوع آفتاب) بابلیان غلبه کرده است. واژۀ آری در سانسکریت هم به صُوَر آرَنیا، اَری و هَری (آری) به معنی شیر و حیوان درنده آمده است:

आरण्य AraNya m. wild animal, अरि ari m. enemy, हरि hari m. lion.

نام دشت ارژن شیراز را که مس‍کن شیران بوده می توان به صورت اَرَگان به معنی محل شیران گرفت. همین طور نام هرئیوه (آریانا) یعنی منطقه هرات در افغانستان را. تصویر نفر آخری هراتی ها در صف خراجگذاران هِروی در پل‍کان آپادانا ملبس به پوست شیر ماده (یا پلنگ) است. نام هرات (اس‍‍کندریه آریانا) را میشود در سانس‍کریت به صورت هری-ات به معنی محل به دست آوردن شیر درنده گرفت. جالب است که در عربی هرات از نامهای شیر است. به نظر می رسد مغان ماد در آوردن نام پارس و آری به معنی شیر درنده اِکراه داشته اند چون شیر را جانوری اهریمنی به شمار می آورده اند.

تصویر هدیه آورندگان هراتی در کاخ آپادانا

نام قوم شول فارس، ماسپیان (بزرگ سگان) و کیسیان کهن ایلام را هم میشود به صورت شور، مه سپیان و کِسین در سانسکریت و پارسی به معنی شیر درنده گرفت. ظاهراً نام عیلامی شیر هنوز پیدا نشده است ولی نظر به اینکه شوش دانیال و اینشوشیناک (خداوند شوش) به وضوح با لانه شیرها و شیر پیوند داده شده اند و نام شوش در سانسکریت معنی شجاع و نیرومند را می دهد لذا محتمل است که شوش در عیلام به معنی شیر درنده بوده است. یعنی ایزد مهر شیر سوار با اینشوشیناک معادل گرفته میشده است. در نامۀ زند ائوگمدئچا از تورانیان دانو (شجاع) در کنار رود زیر زمینی (رود کاریزها، کارون) سخن رفته که نام رهبر اساطیری ایشان فرتاخشت خومبیگان (بسیار افزاینده، فرزند خومبان/خومبابا) مطابق نام بختیار (یاور بهره مندی) نیای اساطیری بختیاری ها است.

تصویر هدیه آورندگان ایلامی در کاخ آپادانا

شیر معبد اینشوشیناک

حیوان توتمی پارسیان شیر پارسیان هخامنشی در مقام مرکب ایزد خورشید مهر (جمشیدِ تخت جمشید):

برگه ی فلزی ارزشمندی كه از سده ی چهارم پیش از زایش مسیح (2400 سال پیش) که به قول کاوه فرخ نه در موزه ی آرمیتاژ لنین گراد (سن پطرزبورگ) بلکه در موزه انگلیس نگهداری می شود و از سواحل جنوب شرقی دریای سیاه کشف شده است. در این تصویر ایزد مورد پرستش پادشاهی هخامنشی را در مقابل پادشاهی هخامنشی می بینیم، که تصور شده است این ایزد جوان میثره منظور است در حالی که بر اساس منابع اساطیری این تصویر متعلق به ایزد ملی جوان و بی ریش جهان زیرین پارسیان باستانی یعنی جمشید (همزاد درخشان) است که حیوان توتمی اش شیر بوده است. تاج پارسی سر وی نیز گواه و علامت شاخصی بر خدای ملی پارسیان یعنی مهر/جمشید بودن او است که تخت جمشید به نام وی خوانده شده است. در کتیبه قرارداد متی وزه پادشاه میتانی با سوبی لولیومه پادشاه هیتی او از ایلانی اشی ئیل (پروردگاران پاک میثره ها، خورشید و ماه) یاد می کند.

معنی محتمل نام پارس و شیراز2

نظر شخصی من این است شیراز همان شیراکوم منابع عیلامی و پرسپولیس منابع یونانی بوده و تخت جمشید نه خود شهر پرسپولیس بلکه قصر های پادشاهی شهر پرسپولیس بوده است. در مجموع حال بدین نتیجه قابل توجه می رسم که چهار نام تیرایزیش (محل درندۀ نیرومند و سریع/شیر یا پلنگ)، شهر پارسه (شهر منسوب به شیر یا پلنگ که از زبانهای قدیم ایرانی به ترکان رسیده)، شیراکوم منابع عیلامی (محل حوض منسوب به شیر) و شیراز (محل منسوب به شیر) جملگی نامهای شهر شیراز و همچنین سرزمین پارس بوده اند. واژۀ پارس به صورت پِرِثَ به معنی پرخاش و ستیزه کننده نام مناسبی برای درندگان بزرگ (شیر و پلنگ و ببر) بوده است. بنا براین اگر شهر پارسه (شهر پرسپولیس) را همان شهر شیراز بگیریم نتیجه میشود که نام پارس به معنی شیر بوده است. لذا بی جهت نبوده است که درفش کاویانی پارسیان هخامنشی از پوست شیر یا پلنگ ساخته شده بود. بر روی درفش کهن تر شهداد دو شیر نشسته نقش بسته و به بالای آن نظیر درفش کاویانی عقابی پر گشوده است. در درفش کاویانی نقش شیر (آرو/آری در زبانهای سومری و سامی) در مقام سمبل ایزد مهر (ویشنو) با ستاره چهار پر خورشیدی سمبل ایزد مهر (در مقام ایزد شمس) جایگزین شده است.

तुर tura adj. powerful, तुर tura adj. quick, तुर tura adj. hurt.

आशा AzA f. region

(शुर zura m. lion (z=sh

कूम kUma n. pond

از اینجا می توان چنین نتیجه گرفت نام آریائی (نجیب) برای پارسیان هخامنشی متأثر از آرو/آری بین النهرینی به معنی شیر بوده است و در نقش تخت جمشید شیری (پارسی) که گاوی را مغلوب می کند سمبل ایزد مهر پارسیان است که بر گاو سمبل مردوک (گوساله رب النوع آفتاب) بابلیان غلبه کرده است. واژۀ آری در سانسکریت هم به صُوَر آرَنیا، اَری و هَری (آری) به معنی شیر و حیوان درنده آمده است:

.आरण्य AraNya m. wild animal, अरि ari m. enemy, हरि hari m. lion

نام دشت ارژن شیراز را که مس‍کن شیران بوده می توان به صورت اَرَگان به معنی محل شیران گرفت. همین طور نام هرئیوه (آریانا) یعنی منطقه هرات در افغانستان را. تصویر نفر آخری هراتی ها در صف خراجگذاران هِروی در پل‍کان آپادانا ملبس به پوست شیر است. نام هرات (اس‍‍کندریه آریانا) را میشود در سانس‍کریت به صورت هری-ات به معنی محل به دست آوردن شیر درنده گرفت. جالب است که در عربی هرات از نامهای شیر است. به نظر می رسد مغان ماد در آوردن نام پارس و آری به معنی شیر درنده اِکراه داشته اند چون شیر را جانوری اهریمنی به شمار می آورده اند.

معنی نام آتیلا، هون، تاتار، تُرک و قرقیز

نام آتیلا را به ترکی به معنی سیلاب گرفته اند. چون مورخی لهستانی قدیمی شکل آگولا را برای نام آتیلا آورده در زبان لاتین به همین معنی آب و سیلاب است. خود نام هیونگ نو (هون) در زبان چینی به معنی بردگان زوزه کش است که این سنت زوزه کشی گرگ وار هونها را مجارها در عهد سیریل قدیس انجام می دادند. جالب است که در روم غربی نام هونها را به صورت "چون" ثبت کرده اند که آن در زبان مغولی به معنی گرگ است. نظر به کلمات سانسکریتی زیر واژۀ تاتار ترجمه سانسکریتی-سکایی همین واژۀ هیونگ نو (هون، مردم چون گرگ به قوت زوزه کشنده) است:

टTa m. sound, तारtAra adj. shrill a high tone

در این رابطه نام تُرک را هم میشود با توجه به وجود نام فارسی توره (گرگ کوچک، شغال) در زبان فارسی به معنی منسوبین به توتم گرگ گرفت. در این خصوص القاب پارتاتوا (پرتوان) فرمانروای معروف اسکیتی که در اساطیر ایرانی تور (گرگ) و گرگ پثن (پهن، پشن، پشنگ) و در یونانی لیکوس (گرگ) است، قابل توجه است. گر چه در قفقاز تور همچنین نام یک نوع بزکوهی تنومند است. نام قِرقیز (قرخیز، خرخیز) را می توان با در نظر گرفتن نام مرتبط آن یعنی گوران قراختایی (ایلهای کناری) که در عهد خوارزمشاهیان در قرقیزستان می زیسته اند، به صورت قیراخ-ایز، کناریها معنی کرد که در تبدیل آن به قرخیز/قرقیز تنها حرف "آ" در وسط این نام مرکب ساقط شده است.

نامهای خیتان، شیوی و تونگوز اشاره به توتم گراز این مردم دارد.

ریشۀ سانسکریتی نامهای امرود و گلابی

اَمریته (دارای آب شیرین) و گوله- آپه*(دارای آب شیره) صورتهای اساسیِ امرود و گلابی در سانسکریت هستند:R=ri

अमृत amRta n. pear

अमृत amRta n. sweetmeat

अमृत amRta n. water

गुल gula m. molasses

आप Apa m. water

معنی پل چینوت

پوهل پهلوی (پهلۀ سانسکریت) هم به معنی پُل و هم سزا و جزا و پاداش است (پلّه فارسی نیز به صورت پاله به معنی نگهدارنده است) و چهینوت در سانسکریت به معنی بریدن و چیدن است: بنابراین در مجموع پل چینوت به معنی پُل بریدن و سهم دادن جزا و پاداش است.

छिन्नवत् chinnavat adj. having cut or cut off

फल phala n. reward

पाल pAla m. keeper

چرا نام کوروش/فریدون با سپاکو و گاو برمایون و اژدها مربوط شده است؟

فریدون در شاهنامه یکبار بر سر راه پسرانش به صورت اژدها ظاهر میشود. ظاهراً این از معنی کورو/گورو (ترسناک، اژدهای ترسناک) در نام کوروش عاید شده است. نظر به اینکه کوروشکا در پهلوی قوچ وحشی است و کوروشای اساطیر گرجی سگبالدار شکارچی قوچهای وحشی، لذا حتماً نام کوروش به معنی قوچ وحشی شاخدار (ذوالقرنین) هم مفهوم میشده است. کورو-شکا = بزکوهی شاخدار. مرحوم مولانا ابوالکلام احمد آزاد در رسالۀ مطابقت ذوالقرنین با کوروش خودش از این واژه تعیین کننده اخیر و اتیمولوژی آن خبر نداشته است تا حرف آخر خود را هم بزند. نام گاو برمایون یعنی بزکوهی مادۀ وحشی پرورش دهنده فریدون/کوروش هم در واقع از ترجمه خود نام کوروش به قوچ وحشی/بزکوهی عاید شده است. گاو= منظور دام، بَرَ/بهَرَ= جنگی، مایه= ماده. کورو= کوهستانی/بزکوهی. نظر به اینکه کورو در اوستایی نوعی سگ هم آمده است لذا عنوان مادر و دایه فرانک (گربه وحشی) و سپاکو (سگ وحشی) متعلق به کوروش/فریدون هم حاصل برداشت دیگری از نام خود کوروش و نام پارس (پلنگ در زبان سکاها) بوده است.

سه سند مبنی بر اینکه در میان سپاه اسکیتان (تورانیان) قبایل اورال-آلتایی هم وجود داشته اند:

۱- هرودوت در شرح حکومت فرائورت و کیاخسار پادشاهان معروف ماد می آورد: "... آنگاه اسکیتان به طرف مصر تاخت و تاز کردند؛ ولی در فلسطین فرعون مصر، پسامتیخ اول (۶۰۹-۶۶۳ قبل از میلاد) با تمهید و وسایل و خواهش جلو آنها را گرفت و مانع از پیشروی بیشتر آنان گردید. آنان از شهر عسقلون در فلسطین عقب نشینی کردند و آن عده از اسکیتان که به معبد آفرودیت آسمانی در عسقلون دستبرد زده بودند، به بیماری معینی که مرض زنانه نام دارد، گرفتار شدند که هنوز (سده پنجم پیش از میلاد) سبب رنج و بدبختی آنهاست. همۀ کسانی که به سرزمین اسکیتان می آیند می توانند وضعیت این مردم را در کنار اسکیتان ببینند. اسکیتان کسانی را که به این مرض دچار شوند، اناری (مردی باخته) می نامند".

۲- بقراط راجع به این گروه از اسکیتان (سکاها، تورانیان) میگوید: " اینان جز خودشان به مردمی شباهت ندارند. رنگ پوستشان زرد و تنشان ثمین است و چون ریش ندارند مردانشان شبیه زنان اند."

۳- در جشن سکائیه که به صورت برنشستن کوسج به عهد اسلامی رسیده بود، کوسج نشانگر به همین زردپوستان سپاه مادیای اسکیتی (افراسیاب) است که توسط سرداران پارسی کیاخسار (کیخسرو) یعنی خواهرزادگانش کوروش نیای کوروش (توس نوذری) و آریارمن (گستهم نوذری) شکست غافلگیرانه ای خوردند. حماسه جشن سکائیه در شاهنامه به صورت نبرد دوازده رخ و در مهابهاراته به شکل جنگ پاندوها (ایرانیان) و کوروها (اسکیتان پرستنده آتش، ارانی ها) انعکاس یافته است.

جالب است که کلمات تَرَ و هَرَ در سانسکریت به معنی آتش (آذر) هستند. این کلمات با نامهای اساطیری تارح (تارگیتای اسکیتان، پدر/آذر، پدر ابراهیم)، هاران و نام سرزمین اران (اوتیا، آگوانیا، آلوانیا) که قوم اسکیتی بزرگش پرستندگان الهه اجاق خانوادگی تابیتی (تابنده) بوده اند، مرتبط می نمایند. در واقع سه نام برادران اساطیری تورات، ابرام (پدر امتها)، ناحور و هاران در شجره نامه نیاهای قبیله ای ملل یادآور پدر اساطیری اسکیتان یعنی کولاکسائیس (پادشاه عشایر)، اورارتوئیها (مردم سرزمین نهرها) و ارانیها (مردم سرزمین آتش) هستند.

در مورد پنج نام اسکیتان یعنی تور در زبان مردم قفقاز، سکا (چهاگا در سانسکریت)، کورو (کور در کُردی)، اسکول (در زبان کردی و بلوچی، ریشه نام ملل اسکلاو/اسلاو) و اسکیت (سکوت در زبان روسی) گفتنی است که آنها مترادف با هم به معنی بزکوهی (حیوان توتمی اسکیتان) بوده اند.

ریشه و معنی نام کورو در سانسکریت و روسی

در سانسکریت برای کورو که نامی بر اسکیتان پرستنده الهه نیمه زن و نیمه مار وحشتناک زمین است و آن در اوستا به صورت فرنگرسین (بسیار ترسناک) عنوان مادیای اسکیتی شده است، چنین اَشکالی یافت میشود:

घोर ghora adj. scary

गुरु guru adj. violent

کورو در روسی به معنی استعمال دخانیات (آتش و دود کردن) است که می تواند اشاره به حمام دود بخار معروف اسکیتان بوده باشد و آن در زبان کرواسی پوشِنیه است که یادآور نام پشن پدر افراسیاب است. این کلمه به شکل پَچَنَ در سانسکریت به معنی آتش آمده است. جالب است که در این رابطه نام کوروش به معنی خورشید هم گرفته شده است. واژۀ کورو روسی و کوره فارسی بر گرفته از کورو اکدی به معنی کوره به نظر می رسند. نامهای سرزمین اران یعنی اوتیا (به ترکی یعنی سرزمین آتش)، آگوان (به سانسکریت یعنی محل آتش) و آلوان (به فارسی یعنی محل آلوو=آتش) اشاره به پرستش اجاق خانوادگی اسکیتان این ناحیه دارد. از این روی است در آذری زیارتگاه را اجاق می نامند. نام قوم گرگر اران را در زبانهای هندوایرانی می توان به معنی سوزاننده (سانسکریت-ghR) و آذر (کُردی ger) گرفت. در عهد روادیان گرگریان بر آذربایجان مسلط بودند.

چهارشنبه، دی ۰۲، ۱۳۹۴

انعکاس نبرد دوازده رخ در مهابهاراته

در مهابهاراته نبرد گذرگاه کوروکشتره (معادل خشتروسئوکَ اوستا) بین پاندوها (ایرانیان) و کوروها (سکاها) به وضوح یادآور نبرد دوازده رخ شاهنامه است. یودیشتهیرا (ثابت قدم در جنگ) مطابق کیخسرو دلیر شاهنامه و اوستا (کیاخسار) و سردارانش برادران بهیما (ترسناک) و ارجونا (عزیز و پاک و درخشان) ملقب به روئین تن برادران آریارمن (گستهم) و کوروش دوم (توس) و دروپادَ (بزرگ پا) توشپای کیمری و اولاد آن و دریشتا دیومن (دارای نگاه و چهره درخشان و زیبا) همان هجیر/سپیتمه فرمانروای ولایات جنوب قفقاز بوده است.

دوریودهانا (بد اندیش) همان مادیای اسکیتی (دانای تورانی، افراسیاب) و سردارانش بهیشما (ترسناک) و درونه (آسیب رساننده، عقرب)، کارنه (فیل مانند)، ساکونی (ساکو، منسوب به بزکوهی، دوست) به ترتیب خود همان مادیا/فرنگرسین (سهمگین)، ویسه (به سانسکریتی یعنی سَمّ)، پیلسم و پیران/فریان (دوست) می باشند.

سنت بر نشستن کوسه در ایام نوروزی در اصل اشاره به همین جشن پیروزی بزرگ ایرانیان باستان و شکست و کشتار سکائیان کم ریش لشکر مادیای اسکیتی و دستگیری و قتل خود وی بوده است که بعداً به وداع زمستان تفسیر شده است. نام مها-بهاراته را میشود نبرد بزرگ سپاه پادشاه محافظ جهان معنی کرد:

महाभारत mahAbhArata n. great war of the bharatas

خورَد گاو نادان ز پهلوی خویش

در سر معنی این مصرع فردوسی بدون مراجعه به لغات سانسکریت و پهلوی بحث کرده اند. در واقع پهلو در اینجا همان پهَله سانسکریت (پاداش و جزا) و پوهل پهلوی (پُهل) به معنی پاداش و جزا و پاداش اُخروی است. در مجموع یعنی مجازات شود گاو نادان به پاداش نادانی خویش. و این معنی با مفهوم مصرع قبلی همخوانی دارد: نباشی‌ بس‌ ایمن‌ به‌ بازوی‌ خویش‌.

واژه پول را بر گرفته از اوبول یونانی می دانند ولی این معنی هندوایرانی مصداق دار و نزدیک به اصل پُهل (پاداش آخر کار)، آن نظر را به چالش می کشد.

در این اشعار پهلو به معنی پاداش (پُهل پهلوی) مناسب می افتد:

سعدی‌:

بمرد از تهیدستی‌ آزاد مرد

ز پهلویِ مسکین‌ شکم‌ پر نکرد

ابن‌ یمین‌:

می‌خورم‌ خون‌ جگر از بیدلی‌

وین‌ جگرخواری‌ ز پهلوی‌ شماست‌

کلیم‌ کاشانی‌:

باریک‌ بینی‌ات‌ چو ز پهلوی‌ عینک‌ است‌

باید ز فکر دلبر لاغرمیان‌ گذشت‌

واعظ‌ قزوینی‌:

ز درویشان‌ بی‌قدر است‌ رفعت‌ اهل‌ دولت‌ را

ز پهلوی‌ پَری‌ یابد هما اوج‌ سعادت‌ را

معنی نام شهر چاچ

"نام شهری است از ماوراءالنهر که به [نزدیکی] تاشکند اشتهار دارد و بعضی کاشغر را گفته اند و کمان خوب از آنجا آورند و منسوب به آنجا را چاچی گویند عموماً و کمان را خصوصاً". (برهان).

لذا نام چاچ/چاچی به معنی محل تهیۀ کمان بوده است: چاپَ-چی/چاوَ-چی در سانسکریت و اوستایی یعنی تهیه کنندۀ کمان. نام بنکث شهر چاچ به سنسکریت و ایرانی معنی شهر تیر را می دهد.

معنی نامهای ایلام و بختیاری و خوزستان

نام بومی ایلام یعنی هلتامتی (هل تمپت) را به دو معنی سرزمین ایزد بخشنده و سرزمین ایزد فرزانه گرفته اند. خود نام ایلام را هم در سومری به صورت اِلوم/ایلوم به معنی سرزمین بالایی گرفته و برای آن حرف اختصاری نیم به معنی بالا/بالایی را آورده اند که می توانست به معنی سرزمین واقع در بالا و سرزمین خدای آسمان (سرزمین هومبان/خومبابای اساطیری) را بدهد. نام ایلام را در اکدی هم ایل-لامو می توان به معنی سرزمین محروسۀ خدای بخشنده آسمان گرفت. بر این اساس نامهای ایرانی اوکسیان (وخشیان= مردم سرزمین خدای بخشنده) و بختیاری (یاری شده توسط ایزد بخشنده) از ترجمۀ نامهای هلتامتی و ایلام عاید شده اند. در مقابل نام کیسیان ایلامی منابع یونانی در سمت جنوب ایلام را می توان در سومری به معنی مردم پایینی گرفت. نام قوم پراتا-کین ایلام که استرابون به عنوان مردم کشاورز و دامدار ایلام یاد کرده در سانسکریت به معنی مردم کشت کننده نیشکر است که مترادف نام خوزی است. آریائیان تورانی دانو (سکائیان شجاع) یا همان ماسپیان (دارندگان سگان بزرگ) را که بعداً با اوکسیان در هم ادغام شده اند، می توان اسلاف مردم شبانکاره (سپانکاره= مردم سگان جنگی/ شیران) شمرد. سکائیان از عهد مادها در سرتاسر امتداد شرقی کوهستان توروس و کوهستان زاگروس پخش بوده اند.

معنی محتمل وَرِنه و کادوسی

نام کادوسی را می توان به صورت کا-دیوسی می توان به معنی دوستدار ایزد آسمان گرفت. لذا نام وَرِنه را که بین ایلام/هلتامتی (سرزمین خدا) و گیلان باستان مشترک بوده است، می توان به معنی سرزمین وارونه (خدای آسمان) گرفت: वृजन vRjana n. sky. واژۀ وَر-یَئُنَ اوستایی هم به معنی پوشاننده جهان (آسمان) است. پس نام اوستایی دیوان مزنی (به صورت دیوان مذَنی= دیوان سرزمین خوشی) شامل معانی هر دو نامهای گیلان و مازندران است. جزء دیوسی می توانست نزد مادها به معنی دیو پرست مفهوم گردد. جالب است که واژۀ اوستایی وَرِننگه (=وَرِنه) هم مترادف با مَذن به معنی خوشی است. نام خدای کیهان ترکان باستان یعنی اِورِن به صورت اَو-ورنه در سانسکریت به معنی نگهبان آسمان است.

معنی جاجرود

مطابق ویکیپدیا: "جاجرود نام خود را از محلۀ بسیار قدیمی و تاریخی جائیج یا جاج واقع در شهر لواسان گرفته‌است. جاج یا جائیج در شمال این رودخانه واقع است. جائیج در روزگار باستان شهری کوچک یا قصبه‌ای بزرگ بوده که از سایر مناطق لواسانات آبادتر است و این آبادی قدمتی دوچندان دارد."

بر این اساس نام جائیج می توان به صورت جاویج به معنی محله اساسی و اصلی گرفت.

معنی نامهای اساطیری کُردی بوخت و باتچان (باجان) و ارمائیل و کُرمائیل و دورمائیل

این نامهای اساطیری که در شرفنامه بدلیسی و کتاب کُرد و کردستان واسیلی نیکیتین ذکر شده اند مفهوم اساطیری و قومی روشنی دارند:

۱- بوخت به معنی گریخته و آزاد اشاره به نام سکا و تور (به معنی گریزان، بزکوهی) و بوسین اتحادیه ماد به معنی بزکوهی دارد.

۲- باتچان (باجان) از ریشۀ سانسکریتی بهاشه (سگ) به معنی منسوبین به توتم سگ، اشاره به قبیله مادی بودین (منسوبین به توتم سگ) است که همان کوتیان (منسوبین به توتم سگ) عهد باستان هستند. از آنجا که در منابع باستانی گفته شده است شهر خارخار (دیواندره) در جلو کشور کوتیان قرار داشته است. لذا شکاک های غرب دریاچه ارومیه می توانند اعقاب همین مردم کوتی/بودین بوده باشند. در این صورت می توان برای نام شکاک اصل سه-کاک (سگ دوست) قائل شد.

۳- ارمائیل یعنی منسوبین به آرما (خدای آناتولیایی ماه) اشاره به نام ارامنه است.

۴- کُرمائیل به معنی منسوبین به خدای مار شکل همان سکائیان کردستان یعنی ساخوهای قدیم (منسوبین به مار) و کرمانجهای حالیه هستند.

۵- دورمائیل به صورت دروما-ئیل به معنی منسوبین به ایزد درختی، پرستندگان کاشّو (ایزد قبیله ای درختی کاسیان) منظور همان کاسیان (اسلاف لُران) هستند. نامهای کاسی و مرافی و لُر را می توان مترادف با هم به معنی مردم پرستنده ایزد شراب تاک (دورمائیل اساطیری) گرفت.

معنی نامهای کُردان یزیدی

با توجه به کلمات سانسکریتی زیر نامهای اِزیدی و داسنی کُردان یزیدی به معانی خزنده و جهنده و گزنده اشاره به نقش تقدیس مار در معابد یزیدی نامهای کُردان بوده است. مار که توتم و الهه زمین سکائیان مهاجر به کردستان بوده است. نامهای سوران و کُرمانج و کُرد را نیز در زبانهای قدیم هندوایرانی می توان منسوبین به مار معنی کرد:

.एषते { एष् } eSate { eS } verb creep, एषते { एष् } eSate { eS } verb glide

.दशन dazana n. bite

نظر به اصطلاح سگان تیزشامه که به قول پروفسور توفیق وهبی به قوالهای یزیدی اطلاق میگردد، می توان نام های ایزدی (ایساتی) و داسنی (دها-یسنی) را در سانسکریت به معانی تازنده و سگپرست اشاره به توتمهای مار و سگ نیاکان این مردم یعنی ساخوها و کوتیان (بودینان مادی) شمرد: ईसति { ईष् } Isati { IS } verb attack. ढ Dha m. serpent. ढ Dha m. dog.

در مجموع به طور ساده نامهای داسنی و ازیدی یزیدیان را در زبانهای سانسکریت و اوستایی میشود به صورت دهه-یَسنی و اژی-یَجَتی به معنی مار پرست گرفت.

ریشه و معنی واژۀ اژی اوستایی

ریشه سانسکریتی واژه اژی (مار= کشنده) و نام آگوم دوم ملقب به کاک رمه (دارنده شمشیرخونین) که همان آژی دهاک اوستا به نظر می رسد که بر بابل و کرند حکومت کرده است، به صورت اگهه بدین معانی آمده است:

अघ agha adj. dangerous, अघ agha m. pain, अघ agha n. evil.

ولی اژی به صورت اَجی در سانسکریت به معنی لولنده به معنی کرم و ماراست. بر این پایه اژی دهاک به معنی مار گزنده است: आजि Aji m. running-match

اژدهایی به نام موش هوشو سمبل مردوک خدای ملی بابل بوده است و نام ضحاک (خندان) ترجمه عربی نام آشور از زبان عبری به نظر می رسد، خدای ملی آشور که با مردوک معادل گرفته میشده است:

Ashur: who is happy

منشأ بابلی نه امشاسپند ایرانی

نظر به اینکه در کتاب پهلوی بندهش نام ماههای ایرانی هر کدام نام امشاسپندی محسوب هستند و نام نه امشاسپند آن در وداها دیده نمیشوند و اینکه معانی نام آنها با نام و نشان خدایان ماههای معادل بابلی مربوطه همخوانی دارند، لذا تصور میکنم شش امشاسپند اول سال یعنی فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد (بیمرگ) و شهریور از نام و نشان تقویم ایزدان بابلی، آنو، ائا (فریبنده آداپا در باغ عدن)، سین (هور)، آداد، نینورتا (کامل و سالم) و ملوخ (شاه) گرفته شده اند. سه ماه پاییز به نام ایزدان ایرانی مهر و آبان (ناهید) و آذر هستند. تصور میکنم نام و نشان سه ماه زمستان نیز منشأ بابلی دارند که اسفند (آرامش دهنده مقدس) با اینانا (الهه آرامش دهنده آسمانی) مطابق می نماید. دی (خدای بزرگ) و بهمن (نیک منش) نیز می توانند مردوک و آشّور (خندان) باشند. این امر استبعادی ندارد، چون بابل پایتخت فرهنگی ایران در دورۀ هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان بوده است.

در مورد مطابقت ملوخ با شهریور گفتنی است: به احتمال زیاد نقش ذوب فلز مُلک/ملوخ/شهریور اشاره به آتشی است که در درون تندیس ملوخ برای سوزاندن قربانی روشن می شده است: Rabbinical tradition depicted Moloch as a bronze statue heated .with fire into which the victims were thrown.(wikipedia). چون متقابلاً در مورد شهریور: " آنان به درون گودال دوزخ که از آنجا به زمین تاخته بودند، فرو افکنده میشوند و شهریور بر روی سوراخی که ایشان به آن داخل افکنده شده اند فلز گداخته می ریزد." (بهار، بندهش، صفحه 75)

معانی محتمل گودرز (گوترز)

نظر به اینکه در اوستایی واژه جی (زندگی) به صورت گی هم آمده است لذا نامهای شاهنامه ای و پهلوی بیژن و ویوَن (وی-وَن) و گیو (جَیَ-وی) و گُودرز (گُو-درز) که در شاهنامه به صورت نواده و فرزند و پدر ظاهر شده اند، القاب فرد واحدی به معانی زننده دشمن، پیروز بر دشمن و به بند کشنده دشمن بوده اند و مراد از او همان سپیتمه هوم (داماد و ولیعهد آستیاگ) است که مادیای اسکیتی (افراسیاب) را در کنار دریاچه ارومیه دستگیر کرده و در کنار آتشکده قدیمی آذرگشنسب تحویل کیاخسار (کیخسرو) داد تا انتقام خون پدرش فرائورت (فرود-سیاوش) را از وی بگیرد.

از سوی دیگر کلمه گو-تَرَ در سانسکریت به معنی گفتار برتر یا گلۀ برتر و واژۀ اِزَ (ایزَ) به معنی مالک بودن است. بنابراین در مجموع گوترز (گودرز) به معنی دارنده سخنوری برتر یا گلۀ برتر نیز درک می شده است. مفهوم اولی با لقب شاهنامه ای گودرز یعنی کشواد (شیوا سخن) مُهر تأیید می خورد که لقبی بر سپیتمه هوم دستگیر کننده افراسیاب (مادیای اسکیتی) است. مفهوم دومی هم در اوستا معادل با هوَاَثویه به معنی دارنده رمۀ خورش کردنی خوب یعنی لقب دیگر همان سپیتمه هوم (جمشید اساطیری آذربایجان) است. جزء اَثویه همچنین نام اوستایی خاندان فریدون (کوروش) است که در رابطه با زرتشت، هوُگَوَ (دارنده گله خوب آمده) است. خورش ماران اژدهاک (ضحاک) شدن آثویه/آتبین (دارنده رمه خورش کردنی خوب) پدر فریدون از همین معنی بر خاسته است. یعنی این دو معنی صاحب گفتار برتر و گله برتر نیز در نزد مغان از نام گودرز مستفاد می شده است.

ولی احتمال زیاد دارد نام اشکانی گوترز اشکانی با توجه به کلمه سانسکریتی گوترزَ (گوترَ-اِزَ) به معنی مالک زمین و پادشاه بوده است: गोत्रेश gotreza m. earth-lord ,गोत्रेश gotreza m. king