ریشهٔ هندوایرانی واژه های ریاضی و جبر

واژهٔ ریاضی معرّب از واژهٔ مرکب رای- اَذی یعنی داوری درست کردن در شمارش به نظر می رسد. رای/راذ پهلوی در اوستایی به صورت رَز به معنی نظم و داوری درست و برابر کردن و در سنسکریت به معنی تقسیم به کار رفته است:

रदति{रद्} verb radati[rad] divide

معانی عربی ریاض یعنی مرغزار و باغ و بوستان و نیز ریاضت کشیدن ربطی با ریاضی ندارند.

نام علم جبر هم که نخستین بار محمد بن موسی خوارزمی مطرح کرده با نام علم جَفر (دانش پنهانی) و واژۀ اوستایی جَفرَ و گبهیره سنسکریت (ژرف و معمایی) پیوسته و معرّب از آن است:

गभीर adj. gabhira secret, deep, grave

به طور خلاصه، ریاضی (رای-اَذی) به معنی علم شمارش درست (حساب) و جبر (جفر) به معنی علم پیدایی عدد مجهول است.