معنی آرتیمان

نام این قصبهٔ استان همدان را به معنی خانهٔ مقدّس گرفته اند ولی کسی در تاریخ از قداست آرتیمان خبر نداده است. لذا جزء اول آن به صورت اَرِت به اوستایی به معنی سود و ثروت است و در مجموع آن به معنی محل سود و ثروت بوده است. نام اردبیل نیز در این رابطه است و به معنی شهر سود و ثروت نه شهر مقدّس.

نامهای کهن اردبیل به معنی شهر رفاه و ثروت هستند:

روتومانی یعنی نام اردبیل در کتیبۀ اورارتویی رازلیق سراب به معنی خانۀ افزونی و برکت است.

نام اردبیل در منابع ارمنی یعنی ارت وت به صورت اَرِت وَت به اوستایی و سنسکریتی معنی شهر دارای ثروت است.

کامبوزس (کمبوجی) نقشه های بطلمیوسی که در جای اردبیل دیده میشود به معنی شهر کامرانی است.

نام اردبیل در کتاب پهلوی شهرستانهای ایران یعنی آمل به سنسکریتی به معنی شهر گرانبها است.

نام عهد ساسانی اردبیل یعنی باذان فیروز به معنی دژ پیروزی و کامروایی است.

دژ بهمن (بها-مان) که در شاهنامه با اردبیل مرتبط است به معنی خانۀ ثروت است و در اساس نام ایرانی نینوا (شهر ثروت و خوشی) است که با اردبیل مشتبه شده است.

سر انجام خود نام اردبیل نه به معنی شهر مقدس بلکه به معنی شهر ثروت است. نام کوه سبلان (سَوَ-لان= محل سود) نیز با نامهای شهر اردبیل همخوانی دارد. نامهای کهن اردبیل جملگی به معنی شهر رفاه و ثروت هستند.