آیا زئِلوتهای یهود، پیروان یهودا پسر زیپورایی بودند یا پیروان یهودا پسر حزقیا؟

Zealots belonged to Judas son of Zipporai not Judas son of Hezekiah

نظر به اینکه نام زئِلوت ها به معنی مشتاقان آزادی یهودیها است و نام مسیحیان در منابع کهن زرتشتی-اوستایی، اوسیجها (مشتاقان) ٱمده است، این گواهی اساسی بر آن است که منظور از زئِلوتها پیروان اولیهٔ معلم انقلابی یهود، یهودا پسر زیپورایی (عیسی مسیح تاریخی) بوده اند و نام جلیلی در مورد او عنوان به معنی خصلت انقلابی وی بوده است، نه به معنی استان جلیل که یهودا پسر حزقیا از شهر گامالهٔ آنجا علیه رومیان قیام مسلحانه کرده بود:

उशिज् adj. usij desiring

zealot: It came to mean anyone who is passionately devoted to a cause, zealous.

Galilee [N] [T] [E] [S]:

wheel; revolution

در منابع کنونی نقش بزرگ یهودا پسر زیپورایی را نادیده گرفته و بدون کمترین تردید منظور از رهبر انقلابی زئِلوتها را همان یهودا پسر حزقیا گمان کرده اند. اشتراک نام جلیلی/جلیلیه ای (یک مورد به عنوان انقلابی یک معلم و مورد دیگر عنوان یک فرد شورشی از استان جلیلیهٔ اسرائیل) تمایز این دو یهودای معاصر را دشوار ساخته است. عنوان ناصری (برگزیدهٔ) عیسی مسیح و مسیحیان اولیه نه از نام شهر ناصرهٔ جلیلیه بلکه نظیر جلیلی (انقلابی) لقبی بر عیسی مسیح تاریخی (یهودا پسر زیپورایی) و شاگردان وی بوده است:

Nazarite [N] [E] [S]

one chosen

راجع به آن یهودای جلیلی که رهبر زِئلوتها بوده غالباً به خطا وی را همان یهودا پسر حزقیا (نه یهودا پسر زیپورایی) گمان کرده و چنین اورده اند:

«یهودای جلیلی، یهودا بن حزقیا (انگلیسی: Judas of Galilee; مرگ نیمه اول قرن اول میلادی انقلابی و یک رهبر یهودی بود که مقاومت را در برابر سرشماری کویرینیوس که برای مقاصد مالیاتی امپراتوری روم توسط کویرینیوس در استان یهودیه (استان روم) در حدود سال ۶ پس از میلاد وضع شده بود، رهبری کرد. او یهودیان را تشویق کرد که ثبت نام نکنند و شورشیان کسانی که ثبت نام کردند خانه‌هایشان را سوزاندند و دام‌هایشان را به سرقت بردند. به او آغازکنندهٔ «فلسفه چهارم» یا زئِلوت‌ها که یوسف فلاوی آن را مقصر جنگ فاجعه‌بار اولین جنگ یهود-روم در سال‌های ۶۶–۷۰ می‌داند، نسبت داده می‌شود. این وقایع توسط یوسف فلاوی در جنگ یهود و در تاریخ باستانی یهودیان مورد بحث قرار گرفته و در اعمال رسولان ذکر شده‌است.

در کتاب تاریخ باستانی یهودیان، یوسف فلاوی بیان می‌کند که یهودای جلیلی به همراه سادوک فریسی، زئِلوتها، «فرقهٔ چهارم» یهودیت را در قرن اول را تأسیس کردند (سه فرقه قبلی صدوقیان، فریسیان و اسنی‌ها) بودند. یوسف فلاوی این فرقهٔ چهارم را مقصر اولین جنگ یهود-روم از ۶۶–۷۳ می‌دانست. زئِلوتها ملی‌گرایان حاکمیت دینی بودند که موعظه می‌کردند که تنها خدا حاکم سرزمین اسرائیل است و تأکید داشتند که هیچ مالیاتی نباید به امپراتوری روم پرداخت شود.

ژوزفوس مرگ یهودا را ذکر نمی‌کند، اگرچه او گزارش می‌دهد که پسران یهودا، یعقوب و سیمون توسط نایب روم تیبریوس جولیوس الکساندر در حدود سال ۴۶ پس از میلاد اعدام شدند. او همچنین گزارش می‌دهد که مناحم بن یهودا، یکی از رهبران اولیهٔ شورش یهودیان در سال ۶۶ پس از میلاد، «پسر یهودا» بود، اما برخی از محققان به این شک کرده اند. با این حال، مناحم ممکن است نوهٔ یهودا بوده باشد. پسر عموی مناحم، الازار بن یایر، سپس به قلعه ماسادا گریخت جایی که او رهبر آخرین مدافعان محکوم علیه امپراتوری روم شد.

از یهودا در اعمال رسولان یاد شده‌است، که در آن سخنرانی جمالئیل فریسی، یکی از اعضای سنهدرین، قیام تئوداس (که با رود اردن پیوند داشته) و یهودا را نمونه‌هایی از جنبش‌های رهایی بخش یهودی شکست خورده معرفی می‌کند و پیشنهاد می‌کند که جنبش در حال ظهور به نام عیسی ناصری نیز به همین ترتیب ممکن است ناموفق باشد.»

نکات جالبی در این تواریخ است، چون نام تئوداس (همراه آب) یاد آور یحیی معمدان (غسل تعمید دهنده) در انجیلها و این خود مطابق با معلم انقلابی همراه یهودا پسر زیپورایی یعنی ماتَثیاس پسر مارقالوث است که با شاگردان انقلابی نوجوانش توسط هیرود کبیر به قتل رسید و خود یهودای جلیلی به جای هر دو یهودا به ویژه یهودا پسر حزقیا (با توجه به تاریخ سرشماری برای اخذ مالیات) و همچنین به جای یهودا پسر زیپورایی به نظر می رسد که هردو عنوان جلیلی داشته اند. جالب است که نام عبری یحیی معمدان و ماتَثیاس به تقریب مترادف هستند:

John: the grace or mercy of the Lord

Mattathias: the gift of the Lord

سه پسر یهودای جلیلی (یهودای انقلابی) مذکور در متن فوق پسران یهودا پسر زیپورایی به نظر می رسند:

چون بنا به سند زیر عیسی مسیح تاریخی (یهودا پسر زیپورایی تاریخی یا همان یهودا پسر یوسف و مریم اساطیری) دارای همسر [و فرزند] بوده است همانکه برخی از شاگردان نوباوهٔ وی توسط هیرود کبیر کشته شدند. وجود جنبهٔ خدایگانی آدونیسی/دوموزی عیسی مسیح باعث کنار گذاشته شدن اولاد وی در شرح زندگی او شده است. به ویژه محل دستگیر شدن مناحم که در سمت جنوب اورشلیم بوده، نزدیک به اورشلیم محل قیام یهودا پسر زیپورایی است و از استان جلیل (محل قیام یهودا پسر حزقیا) در شمال اسرائیل به دور است:

چون در قطعه کوچکی از کاغذ پاپیروس رنگ‌باخته و بسیار قدیمی به متأهل بودن عیسی مسیح تاریخی (یهودا پسر زیپورایی) اشاره شده است. این قطعه کاغذ حاوی هشت خط دست‌نوشته در یک طرف و شش خط در طرف دیگر است و ظاهراً بخشی از متن مباحثه یا مکالمه عیسی مسیح با حواریون اوست.

در متن این کاغذ دست‌نوشته که متعلق به قرن چهارم میلادی و متن آن به زبان قبطی است، از زبان عیسی مسیح عبارت «همسر من» به کار برده شده است.

کارن ال. کینگ، استاد دانشگاه هاروارد، که متن این دست‌نوشته را بررسی و ترجمه کرده است می‌نویسد: «جالب‌ترین قسمت از متنی که روی این تکه کاغذ نوشته شده جمله‌ای است با این مضمون: عیسی به حواریون گفت که همسر من».